Rutte moet nood-basisinkomen invoeren om als groot staatsman de boeken in te gaan

De kabinetssteun voor zelfstandigen in de coronacrisis is een goede aanzet tot een basisinkomen. Dat schrijft Alexander de Roo, voorzitter van de Vereniging Basisinkomen. Hij ziet genoeg politieke steun voor een volledig basisinkomen.

Mark Rutte is eind 2020 tien jaar ­minister-president. Hem kennende wil hij nog wel vier jaar door. De uitdagingen waarvoor hij staat, worden steeds groter: klimaat, migratie, stikstof, meer ongelijkheid en nu corona.

Een deel van de zelfstandigen krijgt in de crisis een voorwaardelijk basis­inkomen. Een mooie eerste stap, maar wel met bureaucratische complicaties. Bovendien zullen mensen die tijdens deze crisis niet in beeld zijn, inkomsten missen. Het is een illusie dat het huidige pakket iedereen bereikt.

Waarom niet gewoon een tijdelijk basisinkomen – zolang de coronacrisis duurt – voor alle zelfstandigen? Of ­beter: voor iedereen die inkomsten ­misloopt? Honderdduizenden onder­tekenden hier al petities voor.

Complex systeem van toelagen

Ik lees in het door VVD-prominent en hoogleraar Roelof Salomons ­geschreven essay over belastinghervorming, ter voorbereiding van het verkiezingsprogramma: “Voor liberalen is het helder: het sociale stelsel is een vangnet voor wie echt niet kan. (-) Er is echter een hele industrie ontstaan rondom ons complexe systeem van toeslagen en voorzieningen. Tijd om terug te gaan naar de tekentafel. Ook hier een suggestie die zowel sociaal rechtvaardig is als financieel solide: het universeel ­basisinkomen. Het is een oplossing waar traditioneel links en rechts elkaar kunnen vinden, want het brengt de prikkel om te werken terug.”

Forum voor Democratie heeft het Centraal Planbureau het basisinkomen laten doorrekenen. De kosten vallen reuze mee, het basisinkomen is goed betaalbaar. Lagere inkomens en middeninkomens gaan er in doorsnee op vooruit, hogere inkomens gaan er 2 of 3 procent op achteruit.

Combineren met basisbaan

D66 laat het CPB nu rekenen aan ­Basisinkomen 2.0. Voor de zomer komen de resultaten. Het Sociaal en Cultureel Planbureau kijkt naar de zachte kanten van het basisinkomen: minder stress, meer welzijn en betere gezondheid. GroenLinks is het positiefst over het basisinkomen. In de PvdA blijven ze aan de basisbaan vasthouden, maar die kun je combineren met het basisinkomen. Het CDA houdt ook vast aan dit idee, maar ook CDA-kiezers zijn in ­toenemende mate voor invoering.

Als Mark Rutte de geschiedenis wil ingaan als een groot staatsman zoals Thorbecke, dan moet hij nu een nood-basisinkomen invoeren en dat tijdens de volgende kabinetsperiode vervangen door een structureel basisinkomen. Dat geeft iedereen waardigheid.