Seksschandaal Nederland: parlementariër de mond gesnoerd

Voormalig CDA-lijsttrekker Sybrand Buma heeft Kamerlid Pieter Omtzigt het zwijgen opgelegd over de van pedofiele praktijken beschuldigde topambtenaar Joris Demmink. Buma zou dit gedaan hebben op aandringen van premier Mark Rutte. Volgens ingewijden ging Omtzigt daarna nog even stiekem door. “Toen hij Buma zag aankomen dook hij weg achter een pilaar.”

In Nederland sleept al jarenlang de kwestie Demmink. Tegen de gepensioneerde topambtenaar van het ministerie van Justitie zijn voor en na zijn pensionering in 2012 diverse aangiften gedaan van misbruik van minderjarigen en belastende verklaringen afgelegd onder ede. In de jaren negentig, toen hij nog niet benoemd was tot hoogste ambtenaar op het ministerie, liep er een politieonderzoek naar hem, alsook naar drie hoofdofficieren van justitie en een hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam die jongensbordelen zouden hebben bezocht en aan seksfeesten met minderjarige jongens hebben deelgenomen. Volgens een voormalige rechercheur van de criminele inlichtingendienst, Leendert de Koter, die destijds betrokken was bij het zogeheten Rolodex-onderzoek, is het van hogerhand gefrustreerd. Zo werd een aanvraag bij de toenmalige landelijke recherche-informatiedienst voor de inzet van observatieteams op Demmink en de officieren afgewezen door het hoofd van de dienst.

Het Openbaar Ministerie heeft zich altijd op het standpunt gesteld dat er geen bewijzen waren tegen Demmink. Toenmalig minister Ivo Opstelten van Justitie heeft hetzelfde gedaan, en Demmink zelf heeft altijd ontkend dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan alles waarvan hij is beschuldigd.

Woeste Buma

In oktober van dit jaar maakte vastgoedondernemer en voormalig radiopresentator Erik de Vlieger bekend dat kamerlid Pieter Omtzigt van de christen-democratische partij CDA hem zeven jaar geleden off the record had verteld dat hem het zwijgen was opgelegd over de zaak Demmink door toenmalig CDA-partijleider Sybrand Buma. Hij zou gezegd hebben: “Ik ben gestopt toen Sybrand Buma bij mij woest in de werkkamer kwam, want hij had van Rutte de opdracht gekregen dat ik moest stoppen met Kamervragen over Demmink.”

De Vliegers toenmalige co-presentator Sven Hazelhekke, die De Vlieger vergezelde tijdens diens ontmoeting met Omtzigt, bevestigt desgevraagd dat de CDA-politicus deze woorden heeft gesproken.

Ruim vier jaar geleden al wist mediapersoonlijkheid Jan Roos te melden dat Omtzigt de wacht was aangezegd. “Premier Rutte heeft aan meneer Buma, de baas van het CDA, gevraagd of hij Pieter Omtzigt wilde vertellen eens op te houden met de Demmink-zaak,” meldde Roos in een interview met advocate Adèle van der Plas. “Want anders zou het niet goed aflopen met de samenwerking tussen het CDA en de VVD [van premier Rutte].”

Omtzigt heeft zich nooit in het openbaar uitgelaten over het aan hem opgelegde spreekverbod. Hij wil ook niet ingaan op vragen hierover. Ook de andere twee betrokkenen, Rutte en Buma, willen geen commentaar leveren. Toen Rutte op straat door een journalist werd aangesproken over de kwestie wekte hij de indruk niet te weten waar deze het over had.

Met stoel en al achter pilaar

Omtzigt stelde in november 2012 Kamervragen aan de toenmalige minister van Justitie Ivo Opstelten en toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans over beschuldigingen van twee minderjarige jongens over misbruik van Demmink in Turkije. Dat was de eerste en meteen laatste keer dat hij vragen stelde over Demmink.

Niettemin trad Omtzigt in 2014 in gesprek met oud-justitie-directeuren die zijn aandacht hadden gevraagd voor de kwestie. Zij hadden aangifte gedaan tegen Opstelten. Volgens hen had de minister zich schuldig gemaakt aan het “vertragen in plaats van voortvarend afhandelen” van aangiften tegen Demmink. De oud-justitiemedewerkers traden in contact met Kamerleden, onder meer in de hoop dat zij de procureur-generaal van de Hoge Raad zouden vragen om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen tegen Opstelten.

De oud-justitiedirecteuren spraken twee keer met Omtzigt. “Bij ons laatste bezoek in één van de spreekkamers van het gebouw van de Tweede Kamer, dook hij, tijdens ons gesprek, plotseling met stoel en al weg achter een pilaar in die kamer, weg uit het zicht van de gang. Daar liep Buma,” vertelt oud-gevangenisdirecteur en secretaris van de Stichting Restore Justice Jos Poelmann. “Omtzigt legde uit dat hij niet meer met ons gezien wilde worden omdat hij dan “enorm gesodemieter” – zijn woorden – zou krijgen met Buma, die niet wilde dat hij zich met de zaak Demmink zou inlaten. Volgens Omtzigt kwam deze ‘missive van boven’. Wij waren hier vanzelfsprekend verbaasd over en vroegen even door. Het werd ons duidelijk dat Omtzigt werd gedwongen deze hele zaak te laten rusten. De hele justitie-portefeuille ging naar CDA-fractiegenoot Madeleine van Toorenburg. Die vindt alles onzin en wil niets meer van ons horen. Toen wij twee jaar geleden Kamerleden een petitie aanboden stond ze er een beetje lacherig en spottend bij.”

Poelmann wijst er op dat Omtzigt weliswaar zelf geen Kamervragen meer heeft gesteld over de zaak Demmink, maar dat hij wel Kamervragen heeft gesteund van Kamerlid Michiel van Nispen van de Socialistische Partij (SP). Die zegt desgevraagd niet te weten waarom Omtzigt zelf geen vragen meer stelde na 2012. “Mijn partij heeft mij altijd geheel vrij gelaten.”

De SP was destijds en is nu nog steeds een oppositiepartij. De partij van Omtzigt zat en zit nog steeds met de partij van premier Rutte in het kabinet. Dit kan verklaren waarom premier Rutte geen druk heeft uitgeoefend op de SP en dit wel gedaan heeft op coalitiegenoot CDA.

Deksel van de beerput

Volgens radiopresentator De Vlieger zou Omtzigt ‘het dossier’ hebben overgedragen aan toenmalig Kamerlid Louis Bontes van Groep Bontes/Van Klaveren. Deze heeft tussen 2014 en 2016 tientallen Kamervragen gesteld over zaak Demmink. De voormalige politicus lijkt van de aardbodem te zijn verdwenen. Het lukte de auteur van dit artikel niet hem te bereiken.

“Uit onze gesprekken met Omtzigt bleek dat hij oprecht bezorgd was over deze vormen van corruptie in de top,” zegt Poelmann. “Hij wilde de deksel van de beerput. Dat was uiterst bedreigend voor het hoogste echelon. Als pensionado’s liepen wij geen risico meer. We konden zeggen wat we wilden, zonder consequenties.”

“Het dossier Demmink moest in de doofpot,” volgens Poelmann. “Omdat de politieke en ambtelijke elite geen zin had in gedonder. Demmink genoot veel bescherming. Enerzijds omdat hij voor zijn ministers vaak de kooltjes uit het vuur haalde en nare karweitjes moest opknappen. Hij wist veel over zijn bazen en kon uit de school kon klappen als hij werd aangevallen op zijn kwetsbaarheden. Demmink was chantabel, maar kon zelf ook chanteren. Zo hield men elkaar gevangen.”

 Zwijgen opgelegd over MH17

De zaak Demmink is niet het enige dossier waarover Omtzigt geen vragen meer mag stellen. In 2017 moest hij onder druk van Buma zijn woordvoerderschap opgeven over de nasleep van de ramp met vlucht MH17, het Maleisische verkeersvliegtuig dat boven het oosten van Oekraïne werd neergehaald, en waarbij alle 298 inzittenden omkwamen. Omtzigt wekte meer dan eens irritatie bij premier Rutte met de vragen die hij stelde over de afhandeling van de vliegramp. De positie van Omtzigt als MH17-woordvoerder werd aan het wankelen gebracht door een artikel van Wilmer Heck en Andreas Kouwenhoven in dagblad NRC. Zij schreven dat Omtzigt een MH17-nepgetuige aan het woord had gelaten. Dit bericht bleek later nergens op gebaseerd, maar toen was Omtzigt zijn woordvoerderschap al kwijt. Volgens een goed ingevoerde bron die anoniem wil blijven heeft één van beide NRC-journalisten die het artikel schreef een nevenfunctie bij een inlichtingendienst.

Premier Rutte lijkt er een handje van te hebben gevoelige dossiers in de doofpot te stoppen. Afgelopen maand bleek nog dat hij druk had uitgeoefend op het CDA en andere partijen om ze af te brengen van hun voornemen een extern, onafhankelijk onderzoek in te stellen naar de steun die het Nederlandse kabinet heeft gegeven aan gewapende groepen in Syrië, waaronder tenminste één groep die door het Openbaar Ministerie beschouwd wordt als ‘terroristisch’. In 2018 diende Omtzigt een motie in waarin hij een dergelijk onderzoek bepleitte. Dit onderzoek is er nog steeds niet gekomen. Het CDA en de ChristenUnie hebben daarom opnieuw een motie ingediend waarin om een onderzoek wordt gevraagd. De druk van Rutte op fracties om de motie niet te steunen lijkt echter succes te hebben gehad. Een aantal partijen is er door aan het twijfelen gebracht, tweette CDA-Kamerlid Martijn van Helvert. De motie moet nog in stemming worden gebracht.

In augustus van dit jaar verloor Omtzigt nipt de CDA-lijsttrekkersverkiezingen van Hugo de Jonge. Dit gebeurde niet zonder slag of stoot. Tenminste zes CDA-leden, onder wie de echtgenote van Omtzigt, hebben gemeld dat zij na het uitbrengen van hun digitale stem op Omtzigt een automatisch bericht ontvingen met de boodschap: “Dank voor uw stem op Hugo de Jonge”. Het partijbestuur liet daarop een onderzoek uitvoeren door een ICT-bureau, dat binnen een dag concludeerde dat De Jonge de terechte winnaar was. Dit onderzoek schoot echter ernstig tekort, hebben twee registeraccountants geschreven in een brief aan het bestuur. Zij stellen dat niet te achterhalen is wie de winnaar was van de lijsttrekkersverkiezing.

Afgelopen week werd bekend dat De Jonge zich terugtrekt als lijsttrekker. Het partijbestuur heeft niet Omtzigt, maar een andere CDA-prominent, minister Wopke Hoekstra, naar voren geschoven voor het lijsttrekkerschap.