Vera Bergkamp bezorgd over bedreigingen op Twitter, Elon Musk reageert met drol

Vera Bergkamp heeft Twitter gevraagd om actie te ondernemen tegen bedreigende en gewelddadige tweets richting Kamerleden. “Parlementariërs moeten hun taak kunnen uitvoeren zonder bloot te staan aan zulke gruwelijke bedreigingen online”, schrijft de Kamervoorzitter in een brief aan de afdeling Global Affairs van Twitter.

Ik maak mij grote zorgen over bedreigende en gewelddadige tweets richting Kamerleden. Daarom vraag ik Twitter @GlobalAffairs daar actie tegen te ondernemen. Lees hier mijn brief ⬇️ pic.twitter.com/dMiE0q7QJR

— Vera Bergkamp (@Vera_Bergkamp) May 31, 2023

Het is twijfelachtig of Twitter de zorgen van Bergkamp serieus neemt. De NOS schrijft: “De NOS heeft Twitter per mail om een reactie gevraagd ohttps://twitter.com/ThierryBreton/status/1662194595755704321p de brief van Bergkamp. Daar kwam een automatisch antwoord op: een mail met alleen een emoji van een drol. Een standaard antwoord waar eigenaar Musk trots op is, zo liet hij in maart weten.”

Twitter leaves EU voluntary Code of Practice against disinformation.

But obligations remain. You can run but you can’t hide.

Beyond voluntary commitments, fighting disinformation will be legal obligation under #DSA as of August 25.

Our teams will be ready for enforcement.

— Thierry Breton (@ThierryBreton) May 26, 2023

Enkele dagen geleden besloot Twitter al om zich niets meer aan te trekken van een Europese gedragscode voor sociale media en desinformatie. Eurocommissaris Thierry Breton waarschuwde toen al dat die opstelling vergaande gevolgen kan hebben voor het platform. Vanaf 25 augustus zijn grote tech-bedrijven in Europa verplicht om mee te werken aan de bestrijding van desinformatie.

De verwachting is dat dit niet gaat gebeuren. De immense stroom aan haatberichten, veelal afkomstig van anonieme accounts, valt ook met DSA haast niet te stoppen, zegt Steltman. ,,Het enige dat Twitter straks hoeft te doen is aantonen dat ze een klacht behandelen. Vervolgens kunnen ze een klacht afwijzen op basis van vrijheid van meningsuiting.”

‘We weten hoe Musk is’

Vanuit haar rol als Kamervoorzitter snappen deskundigen dat Bergkamp iets wil doen aan de stortvloed aan bedreigingen en verwensingen die Kamerleden te verduren krijgen. ,,De kans dat Musk hier serieus iets mee gaat doen is echter verwaarloosbaar”, tempert Peter Kager, directeur ICT Recht, de verwachtingen. ,,Als een uiting strafbaar is moet Twitter er sowieso al tegen optreden. Dat moet op grond van het Nederlands recht en straks nog meer op grond van de DSA. Maar we weten allemaal hoe Musk is met dit soort dingen. Lang leve de vrijheid, maar soms ook weer niet.” Kager verwijst naar berichten omtrent de Turkse verkiezingen die door Twitter gefilterd werden. ,,Dat deed Musk omdat hij bang was dat heel Twitter zou worden afgesloten in Turkije.”

Het is niet voor het eerst dat Twitter vanuit de politiek wordt aangesproken op haar verantwoordelijkheid. In de Verenigde Staten hebben diverse senatoren al kritische brandbrieven geschreven. ,,Het riedeltje is al jaren ‘bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen’. Dat klinkt allemaal aardig, maar als de overheid niet met concrete maatregelen komt blijven de rotte appels er moeiteloos mee weg komen”, verzucht Steltman.

Trusted flagged

Een concrete oplossing is om een zogeheten ‘trusted flagged’ te organiseren, zegt Steltman. Dat is een partij die specifieke soorten onrechtmatige content kan detecteren en beoordelen. In ons land is dat bijvoorbeeld Expertisebureau Online Kindermisbruik (EOKM). Een internationale partij ontbreekt vooralsnog. ,,Als zo’n partij dan melding doet, moet Twitter daar verplicht met voorrang op reageren. Als ze alles dan nog steeds laten lopen, is er een kans dat een toezichthouder ze kan beboeten. Maar dan zijn we jaren verder, dus de oproep van Bergkamp is voor nu tamelijk kansloos.”

Tech-advocaat Jan Gerrit Kroon is optimischer over de toekomst. ,,Die DSA verplicht straks echt wel tot actie. Twitter kan zich niet meer verschuilen achter ‘wij zijn niet verantwoordelijk voor wat de gebruikers posten’. Hoe graag Elon dat ook wil. En dat is een juridisch, maar ook een fatsoens-vraagstuk. De tweets van Wilders zijn bijvoorbeeld vaak ook beledigend of polariserend. Dus het geldt idealiter niet alleen voor de Tweede Kamer, maar veel breder. Dat maakt het ook lastig.”

Bedreigingen Wilders
Een woordvoerder van Bergkamp benadrukt dat het om het algemene beeld gaat, en niet om specifieke voorbeelden. Onder anderen PVV-leider Geert Wilders deelde de afgelopen tijd Tweets met bedreigingen aan zijn adres, soms met zeer gewelddadige beelden. Maar politici spreken steeds vaker van (online) bedreigingen.

Twitter zelf was niet bereikbaar voor een toelichting. Sinds de overname door Elon Musk zijn de woordvoerders wegbezuinigd. Mails met vragen worden automatisch beantwoord met een drol-emoji. Die kwam ook nu binnen.

Europese gedragscode
Ondertussen houdt Twitter zich niet langer aan een vrijwillige Europese gedragscode voor internetplatforms. Eurocommissaris Thierry Breton (Industrie) meldde vorige week dat het sociale medium van Elon Musk uit de EU-overeenkomst is gestapt

Het is de zoveelste provocatie van Musk richting Brussel. Musk heeft verklaard van Twitter een radicale vrijplaats te willen maken, maar botst van meet af aan al met Europa, dat uitwassen wil bestrijden.

Bedreigingen richting politici anno 2023
Een week geleden gaven zowel het Openbaar Ministerie als de politierechter een heldere boodschap af aan mensen die Kamerleden en ministers online hadden bedreigd: dat is ontoelaatbaar en wordt bestraft. Politici moeten ‘onder alle omstandigheden in veiligheid en in vrijheid’ hun werk kunnen doen, betoogde de officier van justitie. De politierechter sloot zich daarbij aan.

In de vijf rechtszaken die vorige week dinsdag achter elkaar door de Haagse politierechter werden behandeld, werden hogere straffen opgelegd dan bij bedreigingen van mensen die niet voor de publieke zaak werken. Er werden voorwaardelijke celstraffen van tussen de twee en drie weken, werkstraffen van 40 tot 60 uur en bij een bedreiger een geldboete van 600 euro opgelegd.

De dreigingen die op deze zittingen werden behandeld, waren onder meer gericht tegen de Kamerleden Kauthar Bouchallikht (GropenLinks) en Sjoerd Sjoerdsma (D66).

Vorig jaar werd 1125 keer bedreiging en opruiing gemeld door Kamerleden en bewindspersonen, bijna twee keer zo vaak als het jaar daarvoor, zo maakte het OM vorige week bekend. In 2021 ging het nog om 588 meldingen die bij het Team Bedreigde Politici (TBP) werden gedaan. De stijging komt vooral voort uit het toegenomen aantal meldingen door Geert Wilders. Minimaal de helft van de 1125 meldingen kwam van de PVV-leider.