De wereld zit door het coronavirus in de grootste gezondheidscrisis sinds zeer lange tijd en in Nederland duiken groepjes op die als ‘verzetsstrijders’ het debat en onze straten vervuilen met groteske nonsens. Wie eenmaal wat beter kijkt ziet echter dat het de meeste leden helemaal niet te doen is om de coronacrisis.
Ik geef het grif toe; ik stoor mij mateloos aan de dommige verzetsgroepjes die in het weekeinde, soms met nazivergelijkingen en Jodensterren, door pleinen en straten trekken om hun ongenoegen kenbaar te maken. Niet omdat ze het recht niet zouden hebben om te demonstreren, maar omdat ze het doen op basis van volstrekt kolderieke, asociale en gevaarlijke non-argumentatie.
Ondernemers die het water tot aan de lippen staat, zorgmedewerkers die al maanden volle bak aan het werk zijn, agenten die dienst na dienst moeten draaien om agressieve idioten in het gelid te krijgen; allemaal hebben ze het volste recht om van zich te laten horen. Zij houden dit land tijdens deze ongekende crisis draaiende en betalen daar persoonlijk een prijs voor.
Opvallend genoeg hoor je deze – wat werk betreft – zwaarst getroffen groepen echter niet of nauwelijks. Ze nemen hun verantwoordelijkheid, draaien dubbele diensten of proberen er wat van te maken door andere verdienmodellen te lanceren. Schouders er onder, mouwen opgestroopt.
Rancune
Wie je wel heel nadrukkelijk online en offline hoort en ziet zijn de rancuneuze mensen die voor hun eigen gevoel nog een appeltje te schillen hebben met de overheid of gewoon uit zijn op rellen. De argumentatie die ze gebruiken is van een ontstellend bedroevende armoede, maar laten we toch maar eens kijken wat ze te zeggen hebben.
De zogenaamde Defend-groepjes (een bonte mix van steuntrekkers, voormalige gele hesjes, hooligans, extreemrechts en maatschappelijk teleurgestelden) die onlangs in onder meer Barneveld nadrukkelijk de confrontatie zochten met de Mobiele Eenheid, werken allemaal volgens het principe dat geweld toegestaan is omdat de burger ‘alle vrijheid wordt ontnomen in deze dictatuur’.
Vergis u daar overigens niet in, de berichten van deze groepen in diverse Telegram-chats vormen een bonte verzameling van bizar opruiende, bedreigende, racistische en neonazistische drek. Er wordt openlijk en zonder tegenspraak gesproken over geweld, gaskamers, de held Hitler, wapens en aanslagen. Je zou best kunnen betogen dat een gemiddelde jihadist zich er nog voor zou schamen.
Onzinnig
Het storend incorrecte frame dat de Nederlander ‘alle vrijheid kwijt is’, is een buitengewoon onzinnig en tergend slap excuus om geweld te plegen. De beperkte en door onze gekozen volksvertegenwoordiging democratisch goedgekeurde coronamaatregelen die in Nederland op dit moment van kracht zijn, beperken de echte vrijheid namelijk niet of nauwelijks. Het zijn vooral hedonistische pleziertjes die tijdelijk geen doorgang kunnen vinden.
Het staat eenieder onverminderd volkomen vrij om de auto of de fiets te pakken en het hele land door te crossen, om op bezoek te gaan bij vrienden of familie of te werken vanuit huis, kantoor of fabriek. Parken, stranden, bossen en terrassen zijn open, er kan zelfs geboekt worden in vakantieparken of op campings.
Wie met duizenden schreeuwers luidkeels wil vieren dat een voetbalteam meer punten heeft weten te scoren dan andere voetbalteams, wordt geen strobreed in de weg gelegd.
Dictatoriaal
De enige echte beperking die we in Nederland nu nog kennen is gelegen in het feit dat we als consument nog even geen geld uit kunnen geven in een kroeg, restaurant, zwembad, museum, stadion, all-inclusive vakantiehel in zinderend Turkije of op een dampend festivalterrein. Hoe je daar verder ook naar kijkt, bepaald niet te vergelijken met welke oorlogsjaren of dictatoriaal regime dan ook.
Op de schaal van ellende kom je er niet veel verder mee dan: vervelend voor je.
Een tweede excuus voor het plegen van geweld of het dreigen met geweld is de rampzalig dodelijke vaccinatieplicht die overal online bij de verzetsgroepen opduikt. Een bizar argument, aangezien het in Nederland helemaal niet verplicht is om je te laten vaccineren tegen corona. Dat is en blijft een keuze die je als volwassene in alle vrijheid kan maken, met ook de bij die volwassenheid behorende consequenties.
Joden
Met die consequenties komen we bij het derde argument van de verzetsgroepen; ze zijn bang om als tweederangsburgers (zelf noemen ze zich de nieuwe Joden, geloof het of niet) door het leven te moeten. Als ze zich niet laten vaccineren of laten testen mogen ze niet meer deelnemen aan het maatschappelijke leven.
Ook dit argument klopt niet. Ten eerste omdat deelname aan het maatschappelijke leven gelukkig veel verder gaat dan toegang tot een incidenteel evenement waar veel mensen samenkomen. Zonder prik of testuitslag mag je straks gewoon op straat lopen, naar de winkel gaan, de auto pakken of naar je werk of het strand afreizen. Allemaal geen probleem.
Als je echter tussen een hossende en zwetende menigte wenst te staan of uren in een restaurant naast een groep luidkeels orerende onbekenden wil zitten, dan heb je nog een paar maandjes de kans dat een met zijn bestaansrecht worstelende ondernemer op advies van de overheid inderdaad vraagt om een negatieve test.
Kleuters
Daar kun je boos over worden en als een dreinende kleuter eisen dat plichten niet voor jou gelden (maar alle rechten wel), maar je kunt ook de redelijkheid en rechtvaardigheid van dat kinderlijk simpele en eenvoudig in te willigen verzoek inzien.
We hebben het hier immers nog steeds over een buitengewoon vervelend coronavirus dat niet alleen kwetsbare mensen, maar inmiddels ook jongere mensen en zelfs kinderen raakt. Hoeveel moeite is het dan om even een simpel testje te doen om ervoor te zorgen dat je een ander geen schade toebrengt?
Kennelijk is dat te veel moeite voor de vrijheidsmaffia en dat brengt ons weer bij de aard van de verschillende verzetsgroepen. Ik volg al veel langer mensen binnen deze groepen en heb ook daadwerkelijk met een aantal persoonlijk contact. En dan valt er een patroon te ontdekken.
Kantlijn
Veel leden leiden een onopvallend leven in de kantlijn van de samenleving. Ze wonen alleen, hebben een mager sociaal netwerk, vaak geen werk en staan op de radar van de overheid. Soms omdat ze psychisch niet stabiel zijn, soms omdat ze in het verleden voor ernstige misdrijven veroordeeld zijn tot celstraffen, soms omdat ze extra ondersteuning nodig hebben omdat ze anders niet overeind kunnen blijven in de samenleving. Soms omdat ze al langer in extreemrechtse kringen verkeren.
Deze leden zijn niet in actie gekomen omdat ze zich oprecht zorgen maken over de gevolgen van de coronacrisis of het kwijtraken van vrijheden, maar omdat ze ineens persoonlijk hernieuwde aandacht en bestaansrecht hebben gekregen. Het verzetsgroepje waar ze zich bij hebben aangesloten is een welkome nieuwe familie geworden, een klankbord waar de eigen woede, frustratie en rancune met groot enthousiasme aangemoedigd wordt in plaats van scherp veroordeeld, zoals in de rest van de maatschappij.
Het is een plek waar een asociale persoonlijkheidsstoornis op wonderbaarlijke wijze gezien wordt als een symbool van kracht, in plaats van een zwakte.
De moderne verzetsgroep zorgt iedere week voor een nieuw uitje, waarin de onvrede en de frustratie over het eigen leven gericht kan worden op een grotendeels onzichtbare collectieve ‘dader’; de grote boze overheid.
Zolang de schuld op een ander geprojecteerd kan worden, hoeft het eigen aandeel immers niet te worden gezien. Veel leden hebben een achtergrond bij de gele hesjes, een als los zand aan elkaar hangende boosbeweging die als bij toverslag verdween toen er gebruik kon worden gemaakt van een grotere en meer aansprekende crisis.
Gevaar
Helemaal ongevaarlijk is deze dynamiek overigens niet. In het meest recente dreigingsbeeld van de NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid) is zelfs speciale aandacht voor de coronaverzetsgroepen.
In het afgelopen ‘corona-jaar’ is in Nederland sprake van een wisselwerking tussen een activistische bovenlaag die in de openbare ruimte demonstreert en een radicale onderstroom die ageert tegen de coronamaatregelen. De aanhoudende coronamaatregelen kunnen met name trigger zijn voor buitenwettelijk gedrag van potentieel gewelddadige eenlingen…De NCTV wijst er al jaren op dat in tijden van heftige polarisatie in een bredere maatschappelijke context potentieel gewelddadige eenlingen (PGE’ers) zich gesterkt kunnen voelen om een geweldsdaad te begaan.
Ook de NCTV ziet dat extreemrechts zich aansluit bij de coronaprotesten.
Tweespalt
Ze zullen er zelf anders over denken, maar de coronaverzetsgroepen zijn voor weldenkend Nederland een tijdelijke ergernis. Na de coronacrisis zullen de leden van de verschillende verzetsgroepen zich opnieuw teleurgesteld richten op andere bewegingen die uit zijn op tweespalt en chaos. Een deel zal ongetwijfeld terechtkomen bij extreemrechts, een deel zal weer terugkeren bij de harde kern van voetbalclubs, een deel zal ten prooi vallen aan hardnekkige complotgoeroes.
Voor dit soort mensen is het verzetje nu eenmaal het enige echte lichtpuntje in een verder tamelijk troosteloos en beperkt leven.