Het lijkt een eeuwigheid geleden, maar in het voorjaar van 2020 kende het coronadebat nog heuse taboes. De belangentegenstelling tussen de veiligheid van ouderen en de vrijheid van jongeren was overduidelijk, maar daar mocht lang niet over gesproken worden. Een jaar later zijn we naar de andere kant doorgeslagen: iedere wappie met een afgeronde studie krijgt tegenwoordig zendtijd.
Hoewel een debat over de inperking van vrijheden best gerechtvaardigd is, hebben vaccinweigeraars geen plek in dat debat. Zij vertegenwoordigen namelijk geen enkel redelijk belang. Hun uitsluiting is zelfgekozen en bedenkelijk bovendien, want op basis van religieus fanatisme of extreemrechtse complotdenkerij. De vrijheid om te kiezen betekent niet dat we blind hoeven te zijn voor de motieven van de weigeraars.
Het potsierlijke gejammer over discriminatie en ‘medische apartheid’ komt dan ook uitsluitend van de vaccinweigeraars zelf, aangevuld door een enkele opportunist die weliswaar zelf wél gevaccineerd is, maar een extreemrechtse of religieuze achterban te vriend wil houden, zoals SGP-leider Kees van der Staaij of Telegraaf-journalist Wierd Duk die, nadat hij aankondigde het vaccin te nemen, duizenden volgers kwijtraakte. Dat wil hij niet nog eens.
Het nemen van een vaccin is een zwart-witkeuze, je kunt je niet een beetje laten vaccineren. Wie tegen alle adviezen in dat vaccin niet neemt, kiest een kant. Een kant die bestaat uit mensen die weigeren mee te doen aan het grotere geheel, omdat hun altruïsme beperkt is tot mensen uit hetzelfde gezin of religie, of omdat ze door hun narcisme niet meer tot altruïsme in staat zijn.
Want narcisme, de voortdurende zelfobsessie gevoed door sociale media, is de werkelijke pandemie. Narcisme verklaart het fenomeen van jonge moeders die vanuit hun huiskamer vloggen over hun ‘strijd’ tegen een wereldelite en andere malloterie, alleen maar omdat andere idioten bereid zijn hun zelfverzonnen importantie te bevestigen. Narcisme verklaart waarom vaccinweigeraars zichzelf bovengemiddeld vaak als contentmaker zien, verstrikt in een web van zelfbevestiging en instant bevrediging.
Het is geen toeval dat de groep van niet-religieuze vaccinweigeraars wordt gedomineerd door mensen die sowieso al erg bezig waren met zelfontwikkeling, zelfhulp, eigenliefde en andere narcistische hobby’s. Corona is voor de dolende narcist een manier om als individualist toch nog eens de sensatie van een groepsidentiteit te voelen. Van het weigeren van een vaccin wordt een lifestyle gemaakt, een heuse strijd – #rugrecht! Eindelijk relevantie, eindelijk de sensatie een groep mensen te vertegenwoordigen!
Narcisme is de grootste vijand van burgerschap, omdat burgerschap vereist dat je oog hebt voor de redelijke belangen van een ander. Wanneer vaccinweigeraars in hun misplaatste slachtofferschap spreken over vrijheid, bedoelen ze vooral de vrijheid om het eigen narcisme te kunnen belijden, die bij hen vóórgaat op de vrijheid en veiligheid van de ander.
De coronavaccins zijn een lakmoesproef voor het sociale kapitaal en burgerschap in Nederland. Die waren en zijn in Nederland nog altijd groot, maar door de aan sociale media verbonden narcismepandemie groeit de groep mensen die het burgerschap verwerpt in een zorgelijk tempo. Dat zoiets relatief onbenulligs als een vaccin tegen een nieuwe ziekte al leidt tot complete gekte, laat zien hoe snel de giftige mix van sociale media, narcisme en decadentie het sociale kapitaal kunnen aantasten.
Wie de basisregels van het goed burgerschap niet respecteert, verdient ook geen plek in het publieke debat. Vaccinweigeraars zijn vooral een symptoom van de door sociale media opvlammende sociale rot, waarmee de coronacrisis steeds minder een gezondheidscrisis maar eerder een burgerschapscrisis is. Als we ergens eens debat over zouden moeten voeren, dan zou het dáárover moeten zijn.