De wapenkluizen van de ‘oranjes’ gaan morgen weer open. Gewapend met jachtgeweren kunnen ze vanaf 15 september t/m 25 december op grof wild jagen in kroondomein Het Loo, het grootste Nederlandse natuurgebied. Dat doen de ‘oranjes’ met plezier. Het gebied is door Willem-Alexander voor wandelaars al die tijd afgesloten.
Het Rijk is eigenaar van het kroondomein maar de ‘koning’ mag er jagen, dat is ooit zo in 1959 door ‘koningin’ Wilhelmina bedongen. Het Rijk verleent de ‘koning’ € 783.000 per jaar subsidie voor onderhoud/fauna.
Maar alle houtopbrengsten uit dat gebied vloeien naar Willem-Alexanders bankrekening. Is ook zo geregeld. Snap je het nog?
Harry strijdt al 35 jaar tegen de jacht van de Koning en hij denkt dat hij gaat winnen
Elk jaar staat hij weer bij de ingang van het Kroondomein. Harry Voss demonstreert tegen de jaarlijkse sluiting van het natuurgebied. Vanaf aanstaande dinsdag tot de kerst sluit koning Willem-Alexander het bos bij Apeldoorn deels af om ongestoord te kunnen jagen.
“Ik heb echt het idee dat we aan de winnende hand zijn”, vertelt Harry Voss enthousiast na een dag demonstreren. Met een kleine groep, allen gehuld in felgroene jassen, hebben ze langs het fietspad gestaan. Keurig op anderhalve meter afstand met als pronkstuk het spandoek met de slogan In naam van Oranje, doe open dat bos! De mondkapjes met de snuiten van wilde zwijnen erop maakten het helemaal af.
Volgens Voss kregen de actievoerders enthousiaste reacties van het publiek. De dierenrechtenactivist voelt dat zijn doel na meer dan 35 jaar bijna bereikt is. “Je merkt in de maatschappij dat die gevoelige zaken aan het kantelen zijn”, legt Voss uit. De Apeldoorner vertelt over de excuses die de Koning in maart aanbood voor het geweld tijdens de koloniale tijd in Indonesië. “We blijven doorgaan tot ze door de knieën gaan. Ze kunnen dit niet blijven negeren”.
Controle op de fiets
Elk jaar rond de tijd van de jacht gaat Voss twee of drie keer in de week naar het Kroondomein. Keurig op het fietspad tussen Elspeet en Apeldoorn dat open blijft voor de inwoners. Hij controleert dan of de jacht gaande is.
Op de vraag of hij aanstaande dinsdag ook meteen paraat staat, antwoord Voss ontkennend: “Het is nooit meteen bij de sluiting. Jacht moet bij koud weer zijn, dat vinden jagers stoerder.”
‘Koning krijgt onrechtmatig 4,7 miljoen subsidie voor Kroondomein Het Loo’
Koning Willem-Alexander krijgt onrechtmatig een bedrag van 4,7 miljoen euro uitgekeerd als subsidie voor Kroondomein Het Loo op de Veluwe. De natuursubsidie, die van 2016 tot 2021 loopt, had nooit verleend mogen worden. Dat zeggen drie vooraanstaande juristen in een uitzending van onderzoeksprogramma Zembla.
Zembla beschikt over een beschikking, waarin wordt uitgelegd aan welke voorwaarden de koning moet voldoen om zijn miljoenensubsidie te ontvangen. Uit die beschikking blijkt dat koning Willem-Alexander van veel belangrijke subsidievoorwaarden is vrijgesteld. Dat is echter zonder enige onderbouwing vanuit de overheid gebeurd, concluderen de juristen.
Drie maanden dicht
Zo mag de koning 7200 hectare van Kroondomein Het Loo (dat in totaal meer dan 10.000 hectare groot is) drie maanden per jaar sluiten voor alle publiek. Andere subsidieontvangers moeten beloven dat ze niet meer dan 1 hectare mogen aanhouden voor privégebruik. Bovendien moet het terrein in hun geval 358 dagen per jaar open zijn. Voor de koning gelden die beide regels niet, blijkt uit de documenten. Hij is van beide voorwaarden vrijgesteld.
Meerdere vooraanstaande juristen zeggen dat de afspraken niet kloppen. ‘Er zijn zoveel dingen mis aan deze beschikking, bestuursrechtelijk gezien, dat je kunt zeggen: dit is onrechtmatig’, zegt professor Wim Voermans. Hij is hoogleraar staats- en bestuursrecht van de Universiteit Leiden.
De voorkeursbehandeling die de koning krijgt is volgens Voermans in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur: ‘Er wordt alleen maar gezegd: voor u u geldt dat niet.’ Volgens de Leidse hoogleraar is er maar één verklaring te bedenken voor de constructie: de koning wil ongestoord kunnen jagen.
Voermans krijgt bijval van professor en voormalig hoogleraar Peter Nicolai. Ook emeritus-hoogleraar Martin Jan van Mourik uit kritiek. Hij noemt de omstreden afspraken met de koning over het natuurgebied op de Veluwe ‘juridische belazerij’.
Opnieuw maanden dicht
Zo’n anderhalf jaar geleden eiste de Tweede Kamer van minister-president Mark Rutte dat Kroondomein Het Loo het hele jaar open zou blijven. Toch gaat ook dit najaar het natuurgebied weer enkele maanden dicht: van 15 september tot 25 december mag niemand er komen.
Kroondomein Het Loo is al dik drie eeuwen verbonden met de koninklijke familie. Tot 1959 was het privébezit van de Oranjes, tot oud-vorstin Wilhelmina het in 1959 in bewaring gaf aan de Staat.
Zembla heeft het koningshuis om een reactie gevraagd, maar kreeg niet uitgelegd waarom de koning een voorkeursbehandeling krijgt. De Rijksvoorlichtingsdienst verwijst naar een eerdere Kamerbrief van minister Schouten van Landbouw, Natuur en Visserij en naar minister-president Rutte.