Frankrijk – Een dag nadat de Franse premier Michel Barnier tegen het parlement had gezegd dat de regering haar verplichtingen als staatspartij bij het Statuut van Rome zou nakomen en de arrestatiebevelen van het Internationaal Strafhof voor hoge Israëlische functionarissen zou handhaven, maakte het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken bekend dat het de twee functionarissen niet zou aanhouden als zij voet in Frankrijk zouden zetten.
Frankrijk Het ministerie van Buitenlandse Zaken beweerde dat de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en voormalig minister van Defensie Yoav Gallant ‘immuniteit’ genieten omdat Israël geen partij is bij het Statuut van Rome en de autoriteit van het ICC niet erkent.
“Dergelijke immuniteiten gelden voor premier Netanyahu en andere betrokken ministers en moeten in acht worden genomen als het ICC ons zou vragen om iemand te arresteren en over te dragen”, aldus het ministerie.
Het ICC vaardigde de arrestatiebevelen uit op 21 november en zei dat het “redelijke gronden had gevonden om aan te nemen” dat Netanyahu en Gallant opzettelijk burgers in Gaza van voedsel, water, medicijnen en andere basisbehoeften hebben beroofd sinds Israël in oktober 2023 begon met de bombardementen op de enclave en de bijna totale blokkade van humanitaire hulp.
Karim Khan, aanklager bij het ICC, beschuldigt Netanyahu en Gallant, maar ook een leider van Hamas, van misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden.
Artikel 27 van het Statuut van Rome bepaalt dat alle personen die tegen wie een arrestatiebevel is uitgevaardigd, gelijk zijn voor het ICC, inclusief staatshoofden.
Artikel 98 is in het verleden door staten die partij zijn bij het ICC ingeroepen als een ‘maas in de wet’ toen regeringen weigerden andere leiders te arresteren van landen die het ICC niet erkennen. Het artikel stelt dat het hof niet de arrestatie van een niet-ICC-functionaris kan eisen als de arrestatie zou betekenen dat een ICC-lid zijn verplichtingen uit hoofde van het internationaal recht inzake immuniteit schendt.
Maar het ICC verwierp de claim van Jordanië op grond van artikel 98 toen het land in 2017 weigerde de voormalige Soedanese staatshoofd Omar al-Bashir te arresteren, en Mongolië toen het eerder dit jaar weigerde de Russische president Vladimir Poetin uit te leveren.
“Geen enkel internationaal hof heeft ooit geoordeeld dat een staatshoofd of een hooggeplaatste persoon immuniteit geniet tegenover het hof, en Artikel 27 was juist bedoeld om dat principe vast te leggen,” aldus Leila Sadat, voormalig speciaal adviseur van het ICC voor misdaden tegen de menselijkheid, tegenover Middle East Eye.
Kenneth Roth, voormalig directeur van HRW, stelde voor dat het ICC de Franse bewering dat Netanyahu immuniteit geniet, zou moeten verwerpen. Roth vroeg of de Franse president Emmanuel Macron ook Bashir of de Birmese legergeneraal Min Aung Hlang vrij zou laten.
France shamefully suggests it wouldn't arrest Netanyahu if he shows up, citing supposed immunity of for heads of government that aren't ICC parties. But there is no such immunity (Art 27). Would France not arrest Sudan's Bashir or Myanmar's Min Aung Hlang? https://t.co/q1ske7rM5I
— Kenneth Roth (@KenRoth) November 27, 2024
“Dus ze gaan dit ook op Poetin toepassen?”, voegde politiek analist Yousef Munayyer toe.
Volgens de Middle East Monitor volgde de verklaring van Frankrijk woensdag op een telefoongesprek tussen Netanyahu en Macron, na de aankondiging van het ICC vorige week.
RMC Radio meldde dat Macron tegen de Israëlische premier zei dat Frankrijk “het internationale recht zou handhaven en opmerkte dat rechters immuniteit konden verlenen aan staatshoofden.”
Amichai Stein van de Israëlische publieke omroep KANN meldde dat hoge Amerikaanse en Israëlische functionarissen Frankrijk onder druk zetten om woensdag een verklaring af te leggen. Hij zei dat de regering van Macron geen leidende rol zou spelen in de wapenstilstandsovereenkomst tussen Israël en Libanon van dinsdag, tenzij Frankrijk zou bevestigen dat het Netanyahu en Gallant niet zou arresteren.
It looks like one of the reasons Netanyahu went for the Lebanon ceasefire deal now/what he got in exchange is France granting Netanyahu immunity against the ICC arrest warrant. https://t.co/SBjfKXn6mP
— Mairav Zonszein מרב זונשיין (@MairavZ) November 27, 2024
Matt Duss van het Center for International Policy noemde de Franse aankondiging “pathetisch” en drong aan op “zo snel mogelijk meer juridische sancties tegen Netanyahu en andere ministers”. Volgens hem dienden de arrestatiebevelen van het ICC “blijkbaar als hefboom” om een staakt-het-vuren veilig te stellen.
Josep Borrell, hoofd buitenlandbeleid van de Europese Unie, zei direct nadat de arrestatiebevelen van het ICC waren afgekondigd dat “beslissingen bindend zijn voor alle staten die partij zijn bij het Statuut van Rome, waartoe alle EU-lidstaten behoren.”
Maar zoals HRW opmerkte, heeft de Hongaarse premier Viktor Orban, samen met de aankondiging van Frankrijk op woensdag, Netanyahu uitgenodigd om naar Hongarije te komen en heeft hij gezegd dat hij daar niet gearresteerd zal worden, ook al is het land partij bij het Statuut van Rome.
“Om ervoor te zorgen dat het ICC in staat is om arrestatiebevelen uit te voeren, is het nodig om het hof te verdedigen tegen externe druk en dwangmaatregelen. Dat betekent dat de EU-steun voor arrestaties nu ook de bereidheid moet omvatten om maatregelen te nemen om het hof te beschermen tegen mogelijke Amerikaanse sancties”, schreef Alice Autin van HRW’s Communications and International Justice Program.