Indignatie redactie 
In het huidige conflict over de oostelijke uitbreiding van de NAVO naar Oekraïne gaat het Westen steeds meer in de verdediging. Maar er zijn ook tekenen van een verandering in de machtsverhoudingen op wereldschaal met de toegenomen samenwerking tussen Rusland, China en Iran. Zelfs nu de diplomatieke draaimolen steeds sneller draait wordt de opeenvolging van vergaderingen en telefoontjes steeds korter.
Ook al draait de internationale diplomatieke draaimolen steeds sneller, de opeenvolging van ontmoetingen en telefoontjes wordt steeds korter, de westerse successen blijven achter bij de strijdlustige retoriek en inzet. Het Westen heeft tevergeefs geprobeerd het fundamentele belangenconflict tussen de NAVO en Rusland terug te brengen tot een conflict rond Oekraïne.
Rusland laat zich door het grote aantal bijeenkomsten in de meest uiteenlopende formaten niet van de wijs brengen en weerhouden van zijn oorspronkelijke eisen. Het verzandt niet in individuele vragen. Het maakt keer op keer duidelijk waar het om gaat: het garanderen van de eigen veiligheid. Dat betekent: een hernieuwde uitbreiding van de NAVO naar het Oosten door de toelating van Oekraïne zal niet worden geaccepteerd. En Rusland heeft duidelijk gemaakt dat het geen oorlog wil.
Het is zelfs de vraag of het Oekraïne wel wil. Oekraïne vermijdt al jaren een faillissement. Vanwege de ongebreidelde corruptie en de macht van de oligarchen heeft het IMF herhaaldelijk voorwaarden gesteld aan financiële hulp. De niet-democratisch gekozen Europese Commissie is minder preuts – ze heeft zojuist weer meer dan een miljard euro toegezegd zonder duidelijke voorwaarden. Misschien kan het land, dat door de stoplichtregering in Berlijn het hof wordt gemaakt als een eldorado voor groene energie en waterstof, dan eindelijk eens zijn onbetaalde elektriciteitsrekening voldoen.
Sinds de gebeurtenissen op het Maidan-plein (de “volksopstand” werd geregisseerd door de VS, die daar $ 4 miljard voor over had) wordt Oekraïne gepresenteerd als een Europees en democratisch modelland. Maar daar kan geen sprake van zijn, zo blijkt uit een nieuwe studie. Onder president Zelensky bestaat het risico van een “ontwikkeling in de richting van populistisch autoritarisme”, lezen we. Zelfs de rechtsstaat bestaat alleen op papier, zoals blijkt uit het proces tegen ex-president Poroshenko. De ooit door de EU gekoesterde “partner” wordt beschuldigd van hoogverraad…
Ondertussen brokkelt de cohesie in de westerse alliantie af, en de laatste aankondigingen over verdere wapenleveringen, de levering van extra troepen en de vermeende nieuwe bedreigingen voor Oekraïne vanuit de richting van Minsk hebben daar niets aan veranderd. De daarmee gepaard gaande propaganda-wervelwind in de westerse mainstream media schrikt vooral de eigen bevolking af, die weinig invloed heeft op de beslissingen van Rusland en China. Integendeel: China kiest de kant van Rusland.
Na de ontmoeting tussen Poetin en Xi Jinping ter gelegenheid van de opening van de Olympische Spelen in Peking verklaarden het staatshoofd van het grootste land en de leider van het dichtstbevolkte land op aarde gezamenlijk dat “de wereldorde een nieuwe tijdperk” is ingegaan. Met niet-opgewonden helderheid, die aanzienlijk verschilt van de hype van westerse mainstream media, politici en andere opiniemakers, verwerpen ze zowel de oostelijke uitbreiding van de NAVO als de Indo-Pacific-strategie van de VS als een bedreiging voor het vreedzaam samenleven van volkeren.
Ze benadrukken ook dat het van cruciaal strategisch belang is dat beide landen hun samenwerking verdiepen en hun acties nog beter coördineren. Beiden beschouwen de nieuwe relatie tussen China en Rusland als superieur aan een politieke en militaire alliantie uit de Koude Oorlog.
Vergeleken met het politieke bewustzijn en de vooruitziende blik van deze twee staatslieden, lijkt de westerse handelswijze kansloos. Dat laatste lijkt niet gebaseerd op strategisch denken, laat staan op politieke duidelijkheid. De eenheid van de NAVO-landen, waarmee aanvankelijk werd gepronkt en herhaaldelijk een beroep op werd gedaan, valt steeds meer uiteen in de afzonderlijke delen van bijzondere nationale en economische belangen.
Macron bezocht Poetin en legde tegenover de internationale pers uit dat er rekening moet worden gehouden met de veiligheidsbelangen van Rusland. De Hongaarse premier Orban onderhandelde vijf uur met Poetin en lijkt zich voor de tijd daarna te positioneren als een betrouwbaardere leverancier van Russisch aardgas. Erdogan bood zichzelf aan als bemiddelaar tussen Rusland en Oekraïne.
Tegelijkertijd nemen de wederzijdse verwijten tussen de NAVO-staten toe over het steeds duidelijker wordende mislukken van de uitbreidingsmissie naar het oosten. De Frankfurter Allgemeine schreef op 5 februari 2012 (“Alarm in Amerika”): “In Washington wordt Duitsland opnieuw gezien als een splitser in de westerse alliantie”. En dezelfde krant die het politieke bewustzijn van de Duitse intellectuele elite en leiders in het bijzonder vormt, beschuldigt Hongarije van wispelturigheid tussen Oost en West. Dit getuigt niet van eenheid en moedigt het ook niet aan.
De herhaaldelijk genoemde dreiging van een invasie door Rusland kan deze desintegratie van de westerse eenheid steeds minder goedmaken. Ondertussen wordt ook Wit-Rusland gepositioneerd als potentieel gevaar. Niettemin lijken sommige NAVO-landen en de verschillende onderhandelingsformaten nu hun eigen politieke agenda na te streven. Er ontstaan zelfs twijfels over het gevaar van een door Rusland geleide invasie van Oekraïne, die westerse opiniemakers al maanden in steeds dreigendere scenario’s verbeelden. Terwijl de vermeende Russische invasieplannen voortdurend werden uitgesteld omdat Rusland geen voorbereidingen trof voor een aanval op Oekraïne, ontkent Washington nu zelfs dergelijke scenario’s te hebben verspreid.
Het resultaat is enerzijds dat de wereld Amerikaanse uitspraken steeds minder serieus neemt en twijfels over hun geloofwaardigheid toenemen. Aan de andere kant wordt de desoriëntatie en zwakte van de leidende westerse macht steeds duidelijker. Dit gaat zelfs zo ver dat de Amerikaanse regering nu blijkbaar in China steun probeert te vinden tegen Rusland.
Hoe ver moet het verlies aan realiteit in Washington zo ver zijn gegaan dat ze denken goedkope trucs te kunnen gebruiken om China aan hun kant te krijgen. Gelooft de VS serieus dat China net zo karakterloos is als de VS zelf en alleen vriend en vijand bepaalt op basis van de stemming van het moment en zijn eigen belangen? Denken zij nu echt dat China de Amerikaanse insinuaties over de Oeigoeren, de door de VS genoemde pogingen tot inmenging in Hong Kong en alle andere vijandelijkheden is vergeten? Daarnaast weten zij ook wel dat als Rusland eenmaal op de knieën is gedwongen, het land zèlf aan de beurt is.
Sinds de verklaring van de Oekraïense regering dat er geen aanwijzingen zijn voor een Russische invasie, is het Amerikaanse kaartenhuis met betrekking tot de vermeende Russische dreiging beginnen in te storten. De aanleiding was het verzoek van de VS aan het eigen ambassadepersoneel om de vertegenwoordiging in Kiev te verlaten. Wat de Verenigde Statendaartoe bewogen had is tot op de dag van vandaag onbegrijpelijk. Vermoedelijk geloven ze zelf de fantasieën die ze de wereld in bazuinen. Onbegrijpelijk dat ze een dergelijke maatregel hebben genomen, die Oekraïne noch Rusland ten goede kwam. Het kan alleen worden verklaard door het verlies aan realiteit dat alomtegenwoordig is in de VS en delen van het Westen. Men is verblind door de eigen ideeën en theorieën en is het slachtoffer geworden van de eigen waanideeën en propaganda.
De vlucht van het Amerikaanse ambassadepersoneel zou verteerbaar zijn geweest voor Oekraïne, dat eerder had geprofiteerd van de wijdverbreide dreigingssituatie door extra westerse financiële en militaire steun te ontvangen. Maar toen de evacuatie van de Amerikaanse ambassade ertoe leidde dat buitenlandse investeerders Oekraïense staatsobligaties van de hand deden en het land ontvluchtten (waarom zouden ze blijven als het personeel van de Amerikaanse ambassade hun koffers al heeft gepakt?), ontstond er grondvuur. Dit verhoogde de herfinancieringskosten van het qua financiën toch al krappe land.
Het was voor Oekraïne geen nieuws dat de Russen geen invasie van plan waren. Nieuw was echter dat oorlogshysterie ook nadelen heeft en het kapitalisme niet alleen positieve kanten. Binnen een paar dagen hadden Oekraïense staatsobligaties 30 procent van hun waarde verloren, met een overeenkomstige stijging van de rentetarieven. Het enige dat hielp bij deze dreiging was om naar voren te vluchten. De Oekraïense regering stelde investeerders gerust door te verduidelijken dat er geen Russische voorbereidingen voor oorlog waren. De koersen van staatsobligaties stegen weer, de rente daalde en de financiële situatie stabiliseerde zich weer.
Deze verklaring van de Oekraïense regering over het uitblijven van Russische invasie-intenties betekende echter ook het tijdelijke einde van de Amerikaanse plannen voor de uitbreiding van de NAVO naar het oosten. Wat is immers de basis voor het Amerikaanse optreden als zelfs Oekraïne, als de direct getroffen partij, de berichten over de op handen zijnde Russische invasie als irrelevant bestempelt?
Hoe kunnen mensen in het Westen worden overgehaald om Oekraïne te steunen als er geen oorlogsdreiging is? In ieder geval was het enthousiasme niet bijzonder groot onder degenen die moesten lijden onder stijgende energiekosten voor de spierballentaal van hun regeringen richting het “onbeminde” Rusland. Heroïsche machtsuitoefening vond vooral plaats in de intellectuele zeepbellen van de mainstream media en meningen-zendelingen.
Maar die bubbels lijken nu gebarsten. Het Westen staat er bij en kijkt er naar. Brussel kan geen manieren meer bedenken om zijn doel te bereiken, anders dan dat EU-regeringsleiders in een estafette het Kremlin bezoeken (afgezien van de enkele dwaas die denkt de oplossing in Kiev te vinden). Alleen Ruslands eisen voor veiligheidsgaranties voor zijn eigen grondgebied en ontwapeningsmaatregelen in het belang van alle staten in Centraal-Europa hangen nog in de lucht. Maar deze eisen zijn duidelijker en explicieter dan ooit nadat de westerse megafoonpolitiek en het gezeur zijn weggeëbd.
Het Westen weet niet wat te doen. Rusland heeft echter nog een paar troeven in petto, ook al is er nog niet het minste spoor van de eerder genoemde militair-technische maatregelen. Hoewel Poetin de Turkse bemiddeling in het Oekraïne-conflict voorlopig publiekelijk heeft afgewezen, wil hij Erdogan nog steeds ontmoeten. Wie weet of Rusland Oekraïne betere aanbiedingen kan doen dan het Westen, althans wat de energievoorziening betreft. Toenadering tussen Rusland en Oekraïne zou een bittere pil zijn voor het Westen, maar een heilzaam medicijn voor de twee staten en de internationale vrede.
Dit alles verhindert de drijvende krachten in de NAVO niet om de militaire confrontatie op te voeren, maar het brengt ook tegenstellingen en breuken in het westerse inzetbeleid aan het licht. Of is de westerse oorlogskreet niets meer dan mond-op-mondbeademing voor de comateuze NAVO, wiens hersendood lang geleden was uitgeroepen door de Franse persident Macron? De inspanningen van de NAVO om eenheid te tonen zijn duidelijk, tenminste als je de woorden wilt geloven van degenen die het bondgenootschap in leven willen houden en het willen presenteren als een garantie voor wereldvrede.
Maar wat wil het Westen? Ruslands voorstellen voor wederzijdse ontwapening, die het risico op oorlog in met name Europa zouden kunnen verkleinen, worden niet serieus genomen, laat staan geaccepteerd. Als de veiligheid van de staten tegenover Rusland op het spel stond, wat zou dan redelijker zijn dan het Russische aanbod te accepteren? In plaats daarvan dringt de NAVO erop aan haar invloedssfeer uit te breiden tot aan de grenzen van Rusland. Hoe zouden de Verenigde Staten reageren als Russische troepen en militaire installaties steeds dichter bij hen zouden komen op het Amerikaanse continent? Stel je voor dat het tot nu toe neutrale Mexico militaire allianties zou aangaan met Rusland of China? De verontwaardiging in het Westen zou oorverdovend zijn. Denk maar aan de Cubacrisis van 1962.
Met de verklaarde intentie van de NAVO om verder naar het oosten uit te breiden, betreedt ze nog maar net het gevaar dat ze zogenaamd wil vermijden, een confrontatie met Rusland. Dan kom je direct voor die troepen achter de grens te staan. Beschermt men zichzelf tegen de Russische beer door aan zijn vacht te trekken?
Als men dit directe contact had willen voorkómen, zou een band van neutrale staten de beste bescherming zijn geweest. Maar het was de NAVO die het vernietigde door de tot 1999 neutrale staten Polen, Tsjechië en Hongarije en later de Baltische staten te absorberen. Verwacht ze nu dat Rusland haar troepen terugtrekt van de grenzen van haar eigen grondgebied om het risico te verkleinen van een conflict dat is ontstaan naarmate de NAVO steeds dichter bij die grenzen komt? Ze eist dat Rusland zich terugtrekt uit de contactlijn, wat ze zelf niet wil doen.
Dit is het denken en de verbeelding van het Westen, dat sinds de ineenstorting van het socialistische kamp als succesvol lijkt te zijn bevestigd. Ze (en dan vooral de Amerikanen en haar tweede leger, de NAVO) kennen alleen de taal van geweld, uitgedrukt in economische druk, militaire dreigementen en het uitoefenen van militaire macht. Biden wil dat de EU afstand doet van de nieuwe gaspijplijn NordStream2, maar waarom afstand van NordStream2 als de Amerikaanse president Sleepy Joe Biden niet afstand neemt van de Russische olieleveringen aan de VS? Die zijn namelijk gestaag gestegen en waren vorig jaar goed voor 11% van de Amerikaanse olie-invoer. Rusland werd belangrijker dan Saoedi-Arabië! De Amerikaanse president Biden houdt hierover zijn kaken angstvallig op mekaar. Feitelijk zijn dit natuurlijk middelen waarmee het Westen sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog heeft geprobeerd zijn belangen te verdedigen.
Ze vermoeden dat hun tegenstanders, China en Rusland, er net zo over denken. Daarom kunnen zij zich niet voorstellen dat Rusland, China en andere staten handelen volgens andere opvattingen, principes en inzichten. Het dominante principe van het Westen is concurrentie, iedereen tegen iedereen. China daarentegen benadrukt herhaaldelijk het principe van samenwerking en Rusland dat van respect voor verschillende belangen. Dit is vreemd aan het Westen, en daarom kan het alleen maar vermoedens hebben van bedrog en fraude achter dergelijke denkwijzen. Omdat het zelf zo handelt jegens degenen die het met zijn waarden en idealen in slaap probeert te sussen.
Maar wat wil het Westen bereiken met zijn oorlogsdansen voor de Russische grens en de Chinese kust? Wat is het doel van zijn groeiende agressiviteit sinds zijn nederlagen in de oorlog tegen het terrorisme in Afghanistan en de staten van de islamitische wereld? Wil het Westen echt oorlog? De Amerikanen zeker (maar dan wel zo ver mogelijk van huis), maar Europa? Werkelijk? Denkt Brussel echt dat de EU het op kan nemen tegen zulke zwaargewichten als Rusland en China na die schandelijke nederlagen tegen de legers en strijders van onderontwikkelde landen?
Lavrov getuigde van het verlies van realiteitszin van de NAVO-ijzervreter (en Amerikaanse marionet) Stoltenberg toen hij zijn reactie op de Russische voorstellen en eisen ontving. Misschien zijn ze in het Westen echt verblind door woede en wanhoop in het aangezicht van hun eigen mislukkingen en nederlagen. Ze hebben hun energie verspild aan nutteloze en onsuccesvolle oorlogen in de islamitische wereld en hebben niets anders bereikt dan zichzelf te verzwakken en de Russische en Iraanse invloed in de regio te vergroten.
En Rusland: het is economisch niet zo succesvol als China, wat te wijten is aan het gebrek aan de voortdurende westerse sancties. Maar Rusland is militair en politiek in het offensief gegaan. Zijn rakettechnologie en raketverdediging zijn nu superieur aan die van de Verenigde Staten. Zelfs NAVO-lid Turkije kocht het S 400-afweersysteem van Rusland. Ondertussen is China uitgegroeid tot de op één na grootste economie ter wereld en een aanjager van innovatie, en overtreft het het Westen op veel gebieden die het lang als zijn eigen soevereiniteit heeft beschouwd. Zonder China werkt niets in de wereld en ook niet in het Westen. Maar de Amerikanen zijn bang dat zij de dominante rol van hun dollar in de wereld gaan verliezen – wat slechts een kwestie van tijd is.
Met de hulp van Rusland is het Midden-Oosten gereorganiseerd. In de conflicten van de regio treedt zij op als bemiddelaar voor de verschillende belangen. Het kan opschieten met Israël en met Syrië, met de Saoedi’s en met Iran. In deze conflicten staat het Westen altijd aan de ene kant en is het vaak een verlies omdat het aan de kant van de verliezers staat. Zonder Rusland zal de situatie in Libië ook niet kalmeren.
Na de nederlaag van het Westen in Afghanistan, wordt het nu geconfronteerd met een Afrikaans debacle in Mali. Het land heeft van paard gewisseld om zijn interne conflicten die door de hele Sahel lopen op te lossen. Russische militaire adviseurs vervangen westerse. Overvliegrechten worden geweigerd aan westerse militaire transporteurs en Deense speciale troepen moesten het land verlaten op verzoek van de nieuwe Malinese leiding.
Het is niet duidelijk of het Westen Rusland en China de schuld heeft gegeven van al zijn mislukkingen. Maar kennelijk denkt men iets te moeten doen om ze te bestrijden. De sancties worden echter steeds scherper en vertegenwoordigers van het eigen bedrijfsleven komen steeds vaker in opstand. Bovendien heeft Rusland zich, na de sancties op de Krim, voorbereid op westerse financiële sancties en heeft het zijn banden met de dollar zo goed als verbroken. Misschien is militaire druk het enige levensvatbare instrument dat nog in de gereedschapskist van het Westen zit. Maar gezien de mislukkingen en de oorlogsmoeheid van de eigen bevolking, is het zeer twijfelachtig of het in staat is de grote oorlog te voeren waar velen nu over fantaseren.
Wie weet hoe ver het westerse verlies van de realiteit is gevorderd. Rusland wil geen oorlog – dat is duidelijk. Maar het is ook nog niet duidelijk wat het van plan is in plaats daarvan tegen het Westen te doen. In ieder geval wekt het Kremlin de indruk dat ze plannen hebben, in plaats van holle frasen, voor de periode nadat de onderhandelingen zijn mislukt. Deze soevereiniteit onderscheidt hen van de doelloze bedrijvigheid in het Westen.
De bitterste pil van de huidige crisis voor het Westen is ons inziens de toenemende strategische samenwerking tussen Rusland en China, waar nu ook Iran bij betrokken is. Bundelen de gesanctioneerde partijen hun krachten en lanceren ze een tegenaanval? Deze samenwerking heeft inmiddels het economische kader verlaten en uitgebreid tot het militaire niveau. Men voert gezamenlijke manoeuvres uit – en niet alleen voor hun eigen deuren. Van 3 tot 8 februari hebben Rusland, China en Iran marinemanoeuvres uitgevoerd in de Atlantische Oceaan, als het ware in de badkuip van de NAVO.
Als het Westen van mening is dat het de veiligheid van de zeeroutes in de Zuid-Chinese Zee moet garanderen door middel van eigen manoeuvres, waarom kunnen dan niet China, Rusland en Iran niet ook de veiligheid van de zeeroutes in de Noord-Atlantische Oceaan, dat wil zeggen de NAVO-bevoorradingsroute tussen de VS en Europa, garanderen? Misschien zullen de drie binnenkort de veiligheid van de zeeën in de Golf van Mexico verdedigen, voor de deur van de VS of voor de monding van het Panamakanaal?
En misschien kunnen deze manoeuvres ook qua aantal deelnemers niet worden uitgebreid? Er zijn nu genoeg gesanctioneerde mensen die nog een rekening met het Westen hebben te vereffenen. De woorden van Xi Jinping tijdens de ontmoeting met Poetin duiden op een uitbreiding van de strategische samenwerking. De samenwerking met de BRICS-landen en de landen van de Shanghai Cooperation Organization moet worden versterkt “om de veiligheid en de gemeenschappelijke belangen van de lidstaten beter te beschermen”. Naast Rusland en China zijn India, Brazilië en Zuid-Afrika ook lid van deze organisaties, die ruim de helft van de wereldbevolking vertegenwoordigen. Er zijn tekenen van een serieuze verschuiving in het mondiale machtsevenwicht. Wat denkt het Westen deze landen te kunnen bieden dat het de afgelopen drie decennia niet heeft gedaan?
De tijd werkt in het voordeel van Rusland en China. Maar eigenlijk is het niet de tijd die werkt voor die twee waar het om gaat, maar juist de behoeften van de meeste mensen in de wereld aan economische welvaart, vrede en een mooie toekomst voor hun kinderen.
