De avondklok moet per direct worden opgeheven. Dat heeft de rechtbank Den Haag dinsdagochtend besloten in een door Stichting Viruswaarheid aangespannen rechtszaak.
De uitspraak geldt vanaf vandaag. De overheid kan wel in hoger beroep, maar tot er een nieuwe uitspraak ligt, verandert dat niets aan de nieuwe situatie: de avondklok is tot dat moment van de baan.
Het is een gevoelige nederlaag voor het kabinet, want volgens de rechter is eigenlijk de verkeerde wet gebruikt.
Wet
Voor het invoeren van de avondklok is gebruikgemaakt van een bijzondere wet, de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg). Die wet biedt het kabinet de mogelijkheid om in zeer spoedeisende en buitengewone omstandigheden een avondklok in te stellen, zonder dat daarvoor eerst een wetgevingstraject via de Eerste en Tweede Kamer moet worden doorlopen.
De rechter oordeelt nu echter dat bij de invoering van de avondklok geen sprake was van de bijzondere spoedeisendheid. Diens redenering: al vóór de invoering van de avondklok was er vaker over gesproken. Zoveel spoed was er dus niet, aldus de rechter.
De Wbbb geldt bijvoorbeeld bij een dijkdoorbraak, oordeelt deze. Daarom is de inzet van deze wet om de avondklok in te stellen ‘niet legitiem’.
Nut
De rechter zegt bovendien dat de staat eigenlijk niet echt duidelijk heeft gemaakt wat het effect van de avondklok is. Gelijktijdig met het instellen van de avondklok is namelijk een dringend advies gegeven niet meer dan één persoon per dag thuis te ontvangen.
De rechter constateert dat de staat ‘geen onderscheid heeft gemaakt’ tussen het effect van de avondklok en de éénpersoonsbezoekregeling. “Dat vertekent het beeld met betrekking tot nut en noodzaak van de avondklok aanzienlijk en maakt de stelling van de staat dat een avondklok onvermijdelijk is minst genomen discutabel en ook niet erg overtuigend gemotiveerd.”
Waarschuwingen
De Raad van State waarschuwde eerder al voor mogelijk gebruik van de verkeerde wet voor het ingrijpende middel. Het kabinet nam weken de tijd voor de voorbereiding, wilde met het plan netjes langs het parlement, maar juist die zorgvuldigheid staat haaks op de aard van de wet: ‘Daarbij rijst de vraag of gelet op de gevolgde procedure en de voorbereidingstijd wel van een zodanig urgente situatie sprake was dat toepassing van de Wbbbg in de rede lag,’ schreef de RvS.
Boetes
Of met de uitspraak ook de uitgedeelde boetes voor het overtreden van de avondklok nu met succes kunnen worden aangevochten, is nog onduidelijk.
Het ministerie van Justitie wil nog geen commentaar geven: “We hebben net kennis genomen van de uitspraak. Die gaan we nu bestuderen.”
Overwinning
Het is de tweede keer dat de activisten van Viruswaarheid een juridische slag winnen tegen het coronabeleid. Eind december oordeelde de rechter dat de verplichting van een negatieve PCR-test bij reizen naar Nederland niet goed geregeld was, zoals Viruswaarheid betoogd had. Het kabinet repareerde de regeling daarna snel, waardoor de negatieve testuitslag wel verplicht kon worden.
Staat moet avondklok laten vervallen #uitspraak https://t.co/8V0GWuLXwq pic.twitter.com/LmZAS1Bkqk
— Rechtbank Den Haag (@HaagseRechtbank) February 16, 2021