Voor de tweede keer in een generatie creëren de president en het congres een economie onder het mom van ‘de economie redden’. Door middel van reddingsoperaties voor de leidinggevenden van bedrijven en instellingen wier schatkist is geleegd voor hun eigen persoonlijke verrijking, heeft een kleptocratie van een onderneming haar klassenmacht veiliggesteld. En door symbolische betalingen en pandemische winstbejag voor de massa, wordt het Amerikaanse precariaat verdiept en verbreed om zijn plaats als wanhopig en vervangbaar te verstevigen.
Met de dreiging van Donald Trump om Amerika tegen Pasen (12 april) ‘weer aan het werk te krijgen’, wordt dezelfde tactiek die de pandemie van Italië van een tragedie in een catastrofe veranderde, hier op veel grotere schaal herhaald. En voor wat? In een economie waar de rijkste 1% alle winst behaalt terwijl de armen en de arbeidersklasse in vier decennia geen stijging hebben gezien, zullen het de rijken zijn die de vruchten zullen plukken terwijl arbeiders ziek worden en sterven. Het financiële kapitalisme wordt gered, terwijl het in 2009 onder zijn eigen gewicht had moeten stikken.
Grafiek: in tijden van crisis vragen de bevoegdheden om solidariteit door nationale eenheid. Er is echter weinig solidariteit met wie de economie bezit. De rijken bezitten de economie, hier vertegenwoordigd in aandelen. Sinds de herfst van 2019 – lang voordat het coronavirus arriveerde, redde de Federal Reserve Wall Street opnieuw voor een bedrag van enkele biljoenen dollars (onderstaande grafiek). Er zijn niet genoeg virustestkits, ventilatoren of beschermende uitrusting, maar de rijken hoeven zich in ieder geval geen zorgen meer te maken dat ze niet meer rijk zijn. Bron: Edward Wolff / NBER.
Waar zijn de reddingsoperaties voor de mensen? 1.200 dollar controleert tegen $ 30.000 rekeningen voor behandeling voor coronavirus? Waarom is het niet het verstrekken van gezondheidszorg aan alle mensen het primaire doel van de reddingsoperaties? De heer Trump zegt dat hij arbeiders weer aan het werk zal sturen, terwijl de Democraten hen geen andere keus laten dan werken of verhongeren. Zonder hen de middelen te verschaffen – verzekerd door schamele reddingsoperaties – zijn de Democraten net zo schuldig als Donald Trump om arbeiders te sturen om te sterven in een pandemie om nog een paar dollars op de bankrekeningen van de rijken te storten.
Sterker nog, waar zijn de virustestkits, ventilatoren en beschermende uitrusting voor gezondheidswerkers en de rest van ons? Nick Turse van The Intercept loog op de bewering dat de noodzaak hiervan niet voorzien had kunnen worden. Al tientallen jaren schreeuwen epidemiologen en gezondheidswerkers van de daken dat ze zich moeten voorbereiden op een pandemie veroorzaakt door een respiratoir virus. Opeenvolgende neoliberale regeringen verwierpen de waarschuwingen en hier moeten we de gevolgen dragen.
Toen de heer Trump zei: ‘ ons land is niet gebouwd om te worden gesloten ‘, kan het hem vergeven worden te vragen over wiens land hij sprak en waarom het niet kan worden gesloten? Het land dat de meesten van ons bewonen, wordt al zo’n vier decennia gesloten door uitbesteding, privatisering, bezuinigingen en bezuinigingen op het sociale vangnet. De regio waar ik woon, werd in 2008 volledig gesloten en bleef tot voor kort gesloten. Zo lang duurde het de laatste reddingsoperatie om hier te landen.
Impliciet in de verklaring is dat wij, de mensen, onszelf moeten dwingen met de dictaten van ‘de economie’ in plaats van andersom. Voor al het gepraat over vrijheid en democratie is de theorie dat de economie bestaat in een gebied waar menselijke behoeften ondergeschikt zijn, slechts een kwestie van mening. Men kan niet zeggen dat de coronavirus pandemie in enige zin van het woord is gekozen. Evenmin zijn de marginale levens die velen van ons leven. Op deze manier is eerbied voor het economische systeem een dekmantel voor machtsverhoudingen, niet een natuurlijke orde.
Een van de waarheden die hardop worden uitgesproken in een moment van politieke paniek, is dat de federale regering zoveel geld kan creëren als ze wil en het op elke manier kan besteden die zij nodig acht. Neel Kashkari, president van de Federal Reserve van Minneapolis, bevestigde deze waarheid. Dit herformuleert armoede, studentenschuld, ontoereikende gezondheidszorg, sociale zekerheidstekorten en bezuinigingen als politieke keuzes, niet als feiten van de natuur. Het betekent ook dat de duizenden arbeiders die door coronavirus vroegtijdig worden gedood, net zo goed kunnen worden gered.
Hoewel het duidelijk is dat Donald Trump een bedreiging is, moeten democraten nog verzoenen dat hij dezelfde logica gebruikt – dat mensen moeten worden opgeofferd om ‘het systeem’ te redden, wat Barack Obama’s reddingsoperaties van Wall Street motiveerde. Rijke bankiers kregen onvoorwaardelijke reddingsoperaties terwijl negen miljoen hypotheeknemers hun huizen van hen werden afgenomen om de bankwinsten te herstellen. De ‘heiligheid van contracten’ werd aangehaald om bonussen te geven aan uitgeklede bankiers, terwijl ‘moreel gevaar’ de huiseigenaren die hun hypotheek niet konden betalen, verlichting zou schenken.
Zoals de federale regering, onder auspiciën van Donald Trump, Nancy Pelosi en Chuck Schumer, vijf biljoen dollar (federale stimulus + Federal Reserve) ‘uit het niets’ tovert om financiële speculanten en de plundering van bedrijven te redden, waar was deze macht toen Joe Biden beweerde dat ‘wij’ een functionerend gezondheidszorgsysteem niet kunnen betalen? Waar was deze macht toen Nancy Pelosi beweerde dat dezelfde ‘wij’ geen Green New Deal kunnen betalen? Het decennialange bezuinigingsprogramma van de nationale democraten is altijd een cynische fraude geweest.
Waarom dit van belang is, is dat de democraten over het algemeen de bewering hebben aangenomen dat de federale regering ‘binnen haar middelen moet leven’ tegen de nominale waarde, zelfs als ze de dupe worden van het bezuinigingsbeleid, zoals ze op het punt staan opnieuw te doen . Als hedgefondsen, private equity en diverse en diverse financiële speculanten kunnen worden gered, waarom zouden zwarte huiseigenaren dan in 2010 niet kunnen worden gered? Als corrupte en incompetente bedrijfsleiders kunnen worden gered, waarom kunnen dan niet de werkende mensen wiens banen via NAFTA zijn uitbesteed, worden gered? Als de Democraten de regering-Obama ter verantwoording zouden hebben geroepen voor de reddingsoperaties op Wall Street, zouden ze in het heden kritiek op Donald Trump moeten hebben. Maar dat deden ze niet.
Grafiek: begin vorig najaar (2019) herstartte de Federal Reserve de grootschalige aankoop van obligaties om ‘liquiditeit’ oftewel het vermogen om transacties aan te gaan, te verschaffen aan financiële markten. Dislocaties in de repo- (repo-contract) markt waar grote hedgefondsen speculeren, begonnen te verschijnen. Of dit nu te wijten was aan het feit dat grote banken er de voorkeur aan gaven hun geld elders te plaatsen (forex) of dat de arbitrage-strategieën van hedgefondsen verkeerd gingen, de obligatieaankopen vertegenwoordigen een publieke subsidie van particuliere winsten. Bron: St. Louis Federal Reserve.
De meeste lezers weten dit waarschijnlijk niet, maar de Federal Reserve begon Wall Street begin vorige herfst opnieuw te redden , ruim voordat het coronavirus toesloeg. Waarom dit van belang is, is dat het aangeeft dat niets fundamenteel was opgelost door eerdere reddingsoperaties. Hedgefondsen van het soort dat hun leidinggevenden tientallen miljoenen dollars betaalt, veroorzaakten de marktontwrichting die ze beweren te kunnen uitbuiten. In 2007 werden deze strategieën bespot als ‘het oprapen van centen voor een stoomwals’ vanwege hun neiging om regelmatig winst te maken totdat ze ze allemaal teruggeven, plus een paar wanneer ze opgeblazen worden.
De sociaal en economisch rationele oplossing voor dit soort uitbarstingen is om de transacties – de bailout – af te wikkelen en vervolgens de hedgefondsen te sluiten en hun managers eerlijk werk te laten vinden in andere industrieën. Wat de Federal Reserve echter heeft gedaan, als gevolg van het besluit van de regering-Obama om insolvente banken permanent in levensonderhoud te houden, is om markten te beheren zodat verliezende transacties niet leiden tot verliezen.
Dus nogmaals, democraten die Donald Trump’s lui gearticuleerde moorddadige neigingen uitbeelden als een breuk met het verleden, moeten uitleggen waarom hun man (Obama) dezelfde klassenafdelingen gebruikte om de reddingsoperaties van 2009 te organiseren en te verspreiden. De heer Trump en zijn mede-oligarchen zijn precies wie de regering-Obama met zijn reddingsoperaties heeft ‘gered’. Nu Donald Trump het voorbeeld van Obama volgt, zal in twee wanhopige en politiek moeilijke tijden eindelijk de tweedelige klassenoorlog tegen de rest van ons duidelijk worden.
Dit raakt aan de aard en structuur van de economie die wordt ‘gered’. Het probleem bij een pandemie is dat niemand de spullen produceert die geld anders zou kunnen kopen. De heer Trump en het Congres kunnen grote bedragen wensen. Maar dit levert alleen het geld op, niet het spul om te kopen. En zonder de spullen om te kopen, is geld waardeloos. Het is dus redelijk om te zeggen dat arbeiders de rijkdom creëren die Wall Street bestaat om naar boven te herverdelen.
Maar overweeg dit in het kader van de huidige reddingsoperaties. Donald Trump, het Congres en de Federal Reserve wensen biljoenen dollars en zij beslissen hoe het wordt toegewezen. De toch al rijke en verbonden financiële speculanten, bedrijfsleiders en andere oligarchen krijgen het meeste. Dit geeft hen de kracht om de spullen te kopen die arbeiders produceren. Werknemers krijgen genoeg om een paar weken niet te verhongeren, en dan gaan ze weer aan het werk om te sterven in de pandemie. En hier is de clou: het is altijd zo geweest. Armoede en gebrek zijn politieke keuzes.
Gematigde linkseconomen lijken te accepteren dat bedrijven als dominante instellingen in het centrum van de Amerikaanse politieke economie worden gehouden. Ze raden aan om hen bailoutgeld te geven om te worden beheerd, met beperkingen, om werknemers als werknemers ‘gehecht’ te houden. Dit ondanks het feit dat de leidinggevenden die deze bedrijven nog steeds zullen controleren, ze kwetsbaar hebben gemaakt door schulden uit te geven om zichzelf te helpen. Schuldenlast wordt sinds de jaren tachtig gebruikt als wapen tegen arbeid om te beweren dat bedrijven het zich niet kunnen veroorloven om leefbaar loon te betalen.
De omvang van de reddingsoperaties in 2020 wijst op de toenemende kwetsbaarheid van het financiële kapitalisme. De Federal Reserve is naar verluidt bezig met het kopen van alles – aandelen, bedrijfsobligaties, door hypotheek gedekte waardepapieren enz. Om het fortuin van de rijken, de instellingen van het financiële kapitalisme en de bedrijven die al decennia systematisch zijn geplunderd, te redden. De reddingsoperaties begonnen lang voordat het coronavirus bekend werd. En in tegenstelling tot in 2008, is er weinig schijn dat deze reddingsoperaties gaan over het redden van een functionerend systeem.
Gemaakt worden om te werken tijdens een pandemie (Trump) of geconfronteerd worden met honger en dakloosheid (Democraten) laat werkende mensen en de armen veel minder te verliezen dan ze een paar weken geleden hadden. Deze omstandigheden herinneren aan het kapitalisme van de negentiende eeuw, passend bij de ideologie van vóór de Grote Depressie die momenteel de economische logica informeert. Werken of sterven is ‘verstoord’ om werk te worden en te sterven. Het idee dat de Democraten iedereen behalve zichzelf gaan redden, is een aantal crises voorbij de waanvoorstellingen. Solidariteit betekent in deze omstandigheden klassensolidariteit. Organiseren of sterven is het bericht dat van bovenaf wordt verzonden.