Indignatie redactie 
De actie van vrijdag weerspiegelt de solidariteit van Zuid-Afrika met de Palestijnse zaak – en zijn binnenlandse en buitenlandse belangen
De Zuid-Afrikaanse regering heeft haar krachtigste standpunt tot nu toe ingenomen tegen de oorlog van Israël in Gaza , door Israël te beschuldigen van genocide tegen de Palestijnen in een nieuwe zaak bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag.
Zuid-Afrika startte de zaak vrijdag en verzocht het Internationaal Gerechtshof Israël te bevelen zijn aanval op Gaza onmiddellijk te stoppen. Hoewel de Zuid-Afrikaanse indiening wellicht geen betekenisvolle invloed heeft op de uitkomst van de oorlog, put zij wel uit langdurige banden tussen de bevrijdingsstrijd van de zwarte Zuid-Afrikanen en die van het Palestijnse volk. Het geeft ook de wens van het land aan om de door de VS gedomineerde internationale orde, die het als oneerlijk tegenover Afrikaanse en niet-westerse belangen beschouwt, ter discussie te stellen.
In de 84 pagina’s tellende aanvraag staat dat “de handelingen en nalatigheden van Israël waarover Zuid-Afrika klaagt een genocidaal karakter hebben, omdat ze bedoeld zijn om de vernietiging van een substantieel deel van de Palestijnse nationale, raciale en etnische groep tot stand te brengen”, in strijd met het Verdrag ter voorkoming en bestraffing van genocide uit 1948.
Israël verwierp de aanvraag snel ‘met walging’ en noemde het een ‘bloedlaster’ – een verwijzing naar een valse beschuldiging die zijn oorsprong vond in de Middeleeuwen dat Joodse mensen christenen zouden vermoorden en hun bloed zouden gebruiken in rituelen, en die als rechtvaardiging werd gebruikt. voor onderdrukking van Joodse gemeenschappen.
Het ICJ verschilt van het Internationaal Strafhof, dat al onderzoek doet naar vermeende oorlogsmisdaden gepleegd door zowel Israël als Hamas als gevolg van de aanslagen van 7 oktober. Het ICC is opgezet om personen op het hoogste niveau te onderzoeken en te vervolgen die worden beschuldigd van het plannen en aansturen van oorlogsmisdaden, terwijl nationale rechtbanken doorgaans de locatie zijn om daders van oorlogsmisdaden op laag niveau te vervolgen – individuele strijders die mogelijk oorlogsmisdaden hebben gepleegd. geleid door deze commandanten of leiders op hoog niveau.
Volgens de Genocideconventie kan ieder land bij het Internationaal Gerechtshof aanklachten wegens genocide tegen een ander land indienen, ongeacht of het land partij is bij het conflict; in 2019 heeft Gambia een genocidezaak aangespannen tegen Myanmar vanwege zijn misdaden tegen de etnische Rohingya-groep, en het ICJ bevestigde de wettigheid van de zaak in 2022. De petitie van Zuid-Afrika is een van de weinige mogelijkheden voor een internationaal orgaan om een duidelijke verklaring af te leggen over de Israëlische acties in Gaza.
Israël blijft Gaza, de Palestijnse enclave geregeerd door Hamas, bombarderen na de aanval van die groep op Israël op 7 oktober. Tijdens die aanval doodden Hamas en strijders van de Palestijnse Islamitische Jihad 1.200 mensen en namen 240 gijzelaars, van wie velen zijn vrijgelaten. Sindsdien heeft Israël volgens het mediabureau van Gaza meer dan 21.000 mensen gedood, waaronder meer dan 8.500 kinderen ; intern ontheemden 1,9 miljoen ; en beschadigde of vernielde bijna 70 procent van de huizen en 50 procent van de gebouwen in de regio.
Het Palestijnse ministerie van Buitenlandse Zaken, gevestigd op de Westelijke Jordaanoever , prees de actie van Zuid-Afrika en riep de rechtbank op om “onmiddellijk actie te ondernemen om het Palestijnse volk te beschermen en Israël, de bezettende macht, op te roepen zijn aanval op het Palestijnse volk een halt toe te roepen.”
Beschuldigingen van genocide zijn moeilijk te bewijzen, omdat ze niet alleen daden omvatten, maar ook bedoelingen . Gedurende het hele conflict hebben pro-Palestijnse activisten, wetenschappers op dit gebied en politici Israël beschuldigd van genocide – een beschuldiging die bijzonder beladen is sinds Israël werd gesticht in de nasleep van de Holocaust. Maar er zijn in de twintigste eeuw succesvolle vervolgingen van genocide geweest, in Rwanda en Bosnië , via internationale straftribunalen die door de VN zijn opgericht.
Zuid-Afrika heeft meerdere redenen om de beschuldiging tegen Israël in te dienen
Het regerende African National Congress (ANC) van Zuid-Afrika heeft nauwe banden met de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), die teruggaat tot de voormalige leider en Zuid-Afrika’s eerste post-apartheidspresident, Nelson Mandela. Het ANC sloot zich aan bij de PLO en andere revolutionaire doelen terwijl Mandela in de gevangenis zat; na zijn vrijlating was Mandela een uitgesproken voorstander van de PLO en haar leider Yasser Arafat, en zei in 1990 dat “wij ons identificeren met de PLO omdat zij, net als wij, vechten voor het recht op zelfbeschikking.”
Tientallen jaren later blijft dat gevoel bestaan bij de Zuid-Afrikaanse regering, en bij veel gewone Zuid-Afrikanen die hun strijd tegen het kolonialisme en de apartheid zien in het lot van de Palestijnen zelf en in de decennialange strijd voor zelfbeschikking. Dat is vooral opvallend in een verkiezingsjaar voor Zuid-Afrika, nu het ANC en zijn leider, president Cyril Ramaphosa, moeite hebben om daar de dominante macht te behouden.
“Er bestaat een enorm historisch precedent voor, zowel in een binnenlandse politieke context als in een morele [en] legalistische context,” vertelde Michael Walsh, gastonderzoeker aan de University of California Berkeley, aan Vox. “Zuid-Afrika is betrokken bij de Palestijnse kwestie sinds het einde van de apartheid en de oprichting van de staat. Het is een prominente kwestie geweest in de Zuid-Afrikaanse politiek en onder Zuid-Afrikaanse leiders.”
De verwijzing door het ICJ is niet de eerste stap die Zuid-Afrika heeft gezet om Israël ter verantwoording te roepen voor zijn aanvallen op Gaza; Ramaphosa heeft herhaaldelijk de acties van Israël tegen de Palestijnen veroordeeld; sinds de aanslagen van 7 oktober en de daaropvolgende Israëlische campagne in Gaza heeft de regering Israël herhaaldelijk veroordeeld in de internationale pers.
Het parlement stemde ook voor de sluiting van de Israëlische ambassade en trok zijn diplomatieke staf terug uit Israël, terwijl het ministerie van Buitenlandse Zaken in november een verwijzing naar het Internationaal Strafhof indiende om vermeende misdaden, waaronder de misdaad van genocide, in de Palestijnse gebieden te onderzoeken.
Hoewel de Zuid-Afrikaanse solidariteit met de Palestijnse zaak een cruciaal onderdeel is van de veroordeling van Israël, zijn er binnen- en buitenlandse beleidsredenen om te proberen Israël ter verantwoording te roepen op een internationaal toneel – een van die redenen is “legitimiteit in het internationale systeem en zijn gezien als een belangrijke speler”, zei Walsh. “Ik denk dat er een perceptie bestaat dat Zuid-Afrika echt in zijn status is gedaald op het internationale toneel.”
Die perceptie is op zijn minst gedeeltelijk te wijten aan de weigering van Zuid-Afrika om de Soedanese dictator Omar al-Bashir in 2015 te arresteren, toen de afgezette leider naar het land reisde voor een bijeenkomst van de Afrikaanse Unie.
Het ICC had arrestatiebevelen tegen Bashir uitgevaardigd op beschuldiging van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in 2009, en op beschuldiging van genocide in 2010; Zuid-Afrika was als partij bij het ICC verplicht Bashir te arresteren en voor vervolging aan de rechtbank over te dragen . Het ICC slaagde er echter feitelijk niet in het land te straffen door te weigeren Zuid-Afrika voor de VN-Veiligheidsraad of de Vergadering van Staten die Partij zijn van het ICC te verwijzen, misschien uit bezorgdheid dat Zuid-Afrika zich uit het ICC zou terugtrekken.
Zuid-Afrika vermeed vorig jaar een soortgelijk raadsel toen de Russische president Vladimir Poetin, tegen wie ook een ICC-arrestatiebevel loopt vanwege zijn invasie van Oekraïne in 2022, ervoor koos om deze zomer via video een top bij te wonen in plaats van persoonlijk .
“Er is de afgelopen jaren veel druk uitgeoefend op Zuid-Afrika om iets te doen aan personen die zijn beschuldigd van oorlogsmisdaden, maar die duidelijk niet aan de westelijke kant van de internationale politieke kloof staan”, aldus Walsh. Met de zaak van het Internationaal Gerechtshof kan Zuid-Afrika zichzelf doen gelden als speler op het internationale toneel, zijn langdurige solidariteit met de Palestijnse zaak tot uitdrukking brengen, binnenlandse politieke sentimenten aankaarten en wijzen op de onevenwichtigheid van internationale organen als het gaat om de vervolging van oorlogsmisdaden.
Zuid-Afrika heeft een “diepgewortelde overtuiging dat Israël oorlogsmisdaden begaat, en dat er een belangrijke noodzaak bestaat om iedere staat die oorlogsmisdaden begaat ter verantwoording te roepen”, aldus Walsh. “En ik denk dat ze een enorme hypocrisie zien in de manier waarop oorlogsmisdaden over de hele wereld worden vervolgd. En dus hebben ze hier een doel van gemaakt.”
Het Internationaal Gerechtshof heeft beperkte macht om zijn uitspraken af te dwingen
Het ICJ vertegenwoordigt een van de weinige mogelijkheden om het conflict voor te leggen aan een internationaal orgaan, zegt Iva Vukušić, assistent-professor internationale geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, tegen de Guardian , aangezien “staten mondiaal gezien niet veel plekken hebben waar ze naartoe kunnen gaan. in dit soort situaties, vooral omdat de [VN] Veiligheidsraad net zo gepolariseerd en disfunctioneel is.” Maar het land heeft weinig vermogen om consequenties aan zijn beslissingen te verbinden.
Het ICC kan genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en de misdaad van agressie vervolgen – bijvoorbeeld de Russische invasie van Oekraïne. En het heeft de mogelijkheid om mensen in Den Haag vast te houden totdat zij hun straf kunnen uitzitten in een van de landen die ermee hebben ingestemd die straf uit te voeren. Ook hierover kan het Internationaal Gerechtshof oordelen vellen, maar dan tegen staten en niet tegen individuen.
Maar het mechanisme voor het uitvoeren van die uitspraak is de uitspraak zelf, wat niet betekent dat een staat zich daaraan zal houden. Het Internationaal Gerechtshof heeft bijvoorbeeld geoordeeld dat Rusland onmiddellijk zijn vijandelijkheden in Oekraïne moet beëindigen; die oorlog staat op het punt zijn tweede jaar in te gaan. De VN-Veiligheidsraad dwingt in theorie consequenties af als een partij in de zaak niet aan de eis voldoet, maar zoals Vukušić opmerkte, is dat orgaan sterk gepolitiseerd, vooral onder de vijf permanente leden met vetorecht.
Het kan maanden of zelfs jaren duren voordat het Internationaal Gerechtshof uitspraak doet in de zaak. Maar op de korte termijn roept Zuid-Afrika op tot een voorlopig bevel voor een staakt-het-vuren van de rechtbank, dat in de komende weken zou kunnen worden uitgevaardigd, zo meldt Associated Press .
