Digitale revolutie: Radical Subculture werkt aan alternatief voor Zuckerbergs metaverse

Met de Metaverse wil Mark Zuckerberg een nieuwe dimensie van het netwerk creëren. Het Dynamicland-project biedt een antikapitalistisch alternatief voor deze toekomstvisie van Facebook.

Sciencefiction-blockbusters zoals “Matrix” maken gebruik van een gemeenschappelijk motief: de hoofdrolspelers: van binnen dompelen ze zich onder in een virtuele parallelle wereld. Het motief is ouder dan het World Wide Web zelf. Met zijn roman “Snow Crash” creëerde de auteur Neal Stephenson ook een wereld met twee lagen uit de analoge realiteit en die van de metaverse, een mengeling van internet en computerrollenspel waarin avatars van de hoofdrolspeler: binnen ontmoeten. Voor het personage Hiro in “Snow Crash” is dit een welkome afwisseling van de dystopische realiteit: “Als je in een shithole leeft, is er nog steeds de metaverse, en in de metaverse is de hoofdpersoon Hiro een krijgerprins.”

Na ruim drie decennia is dit verhaal niet langer pure fantasie, maar het startpunt voor de volgende veelbelovende visie van Silicon Valley. Volgens oprichter Mark Zuckerberg werkt Facebook de komende jaren aan het creëren van een echte metaverse. Het wil een online ruimte worden waarin fysieke, uitgebreide en virtuele realiteiten samenkomen. Dit betekent dat mensen een individuele avatar kunnen maken, een afbeelding van de echte gebruiker: in. Hiermee kun je shoppen, spelen, afspreken en live events bezoeken in de virtuele ruimte. De metaverse is niet geïsoleerd van de analoge wereld, maar ligt er als een tweede niveau overheen. Dit betekent dat gebruikers zich op elk moment kunnen onderdompelen in deze gedeelde online ruimte.

Tussen virtual reality en vage utopie 

Tegenwoordig komen we via apps op sociale netwerken als Facebook of Twitter terecht. In de nabije toekomst zouden we via bepaalde hardware, zoals augmented reality-brillen, ook toegang moeten hebben tot de metaverse. De term “Augmented Reality” staat voor een augmented reality waarin de gebruiker zich beweegt: in een analoge omgeving, maar dit kan worden aangevuld met digitale aanbiedingen. In een interview met The Verge benadrukt Zuckerberg echter dat de metaverse veel meer is dan pure virtual reality. Wat is het dan precies? Hij kan geen precieze definitie geven en zijn visie blijft erg vaag: “Het idee is om een ​​soort internet van het volgende niveau te creëren dat bovenop onze fysieke wereld wordt gelegd.”

Dit idee rijpte niet alleen in het hoofd van Zuckerberg. De Facebook-oprichter put uit de populaire blogposts van durfkapitalist Matthew Ball . Sinds 2019 houdt hij zich op zijn blog bezig met de visie van de Metaverse, waarmee hij de door Neal Stephenson gecreëerde term verankert in de tech-scene. In juni van dit jaar publiceerde hij een update getiteld ” A Framework for the Metaverse “. Het beschrijft de acht eigenschappen van de metaverse. De focus ligt op digitale commercialisering en interoperabiliteit, d.w.z. het vermogen dat verschillende decentrale systemen samen kunnen functioneren. Deze visie is echter in tegenspraak met de eerdere benadering van Facebook om zelfstandige eilanden op internet te creëren.

Fortnite-pionier

Als je moeite hebt om je de metaverse voor te stellen, kun je deze het beste vergelijken met het wereldwijd populaire videospel “Fortnite”. Het spel is eigendom van Epic Games. Kenners beschrijven het als de “pionier” of “basis” van de metaverse . Matthew Ball wijdt ook zijn eerste tekst aan de metaversehet videospel. De game werkt immers platformoverschrijdend, dus het kan gespeeld worden met verschillende hardware van verschillende providers zoals Nintendo Switch, Playstation, Xbox, de pc of zelfs de mobiele telefoon. Het heeft ook vier verschillende spelmodi, elk met hun eigen voordelen. De Party Royal-modus is bijvoorbeeld vechtvrij en stelt spelers in staat om: samen rond te hangen in de virtuele kamer. Fortnite gaat nog een stap verder en laat bekende artiesten als Marshmello en Ariana Grande live optreden op een virtueel evenement. Het gratis videogameplatform trekt dus veel fans. 

Matthew Ball omschrijft het businessmodel als zeer lucratief, aangezien het platform in principe vrij toegankelijk is, maar gebruikers hun avatar kunnen upgraden met puur visuele extra’s, zoals kleding. In de Fortnite-winkel kun je bijvoorbeeld zogenaamde “skins” kopen van bekende mensen en zo je eigen avatar laten lijken op de rapper Travis Scott. Met dit model kon Fortnite een wereldwijde gemeenschap creëren met 350 miljoen geregistreerde accountswinnen. Ball und Zuckerberg heeft een concept dat lijkt op dat van Fortnite voor de metaverse. De metaverse zou talloze aanbiedingen op verschillende platforms moeten omvatten die een constante avatar kan bezoeken. De vergelijking met Fortnite is duidelijk – de metaverse moet nog steeds meer zijn dan een game, een app en virtual reality.

Matthew Ball verduidelijkt: “Hoewel de Metaverse een aantal game-achtige doelen kan hebben en games bevat (…), is het geen game op zich en is het ook niet gericht op specifieke doelen.”

Kapitalisme op het volgende niveau

Zuckerberg ziet in de metaverse een toekomst zonder sociale netwerken – althans zoals we die nu kennen. In plaats daarvan wil hij met de metaverse de digitale status quo achter zich laten en een nieuw soort interactie creëren. Dat zei hij in een interview met The Verge . Centraal in zijn visie staat het creëren van je eigen economie met digitale betaalprocessen en blockchaintechnologieën . Net zoals mensen hun personages op Fortnite kunnen uitrusten, zou de metaverse een heel eigen markt van digitale producten moeten bieden. De metaverse tilt niet alleen het internet, maar ook het kapitalisme naar een hoger niveau – en daarmee de indeling in klassen. 

Het is de vraag wie uiteindelijk zelfs toegang krijgt tot deze community in de online ruimte. Ten eerste kunnen maar een paar rijke mensen deze technologieën überhaupt betalen. Matthew Ball schreef een paar weken geleden op zijn blog : “Hoe dan ook, de enige manier om toegang te krijgen tot de Metaverse is hardware, en elke hardwarespeler worstelt om de (of op zijn minst een) betalingsgateway naar de Metaverse te zijn.”

De gebruikers blijven afhankelijk van de software en hardware van individuele, dominante aanbieders. 

De computerrevolutie: een verhaal zonder einde  

Computerrevolutionairen proberen sinds de jaren zestig de hiërarchie tussen technologiebedrijven en consumenten te doorbreken. Een van hen is Alan Kay , die met het verschijnen van de eerste computerprototypes pleitte voor een dynamisch medium dat voor iedereen gemakkelijk te begrijpen en te gebruiken is. Hij wilde de vorming van de technologische elite voorkomen die we vandaag in Silicon Valley aantreffen. Alan Kay inspireerde de visionair Bret Victor, die in 2013 de onderzoeksgroep Dynamic Media Group oprichtte om het idee van een interactief en dynamisch digitaal medium verder te ontwikkelen. De diverse groep werkt in Oakland aan hun eigen versie van hoe de toekomst van technologie eruit zou kunnen zien – onde non-profit Dynamicland .

Het project is gebaseerd op de idealen van de hippie-computerrevolutieen creëert zelfgeorganiseerde, gedecentraliseerde structuren in de digitale ruimte. Zowel Zuckerberg als de programmeurs van Dynamicland ontwerpen een digitale toekomst waarin de gemeenschap en de link tussen digitale en reële ruimtes op de voorgrond staan. Beide projecten ademen een zekere Silicon Valley-spirit uit die iets nieuws, groters en beters wil creëren. Terwijl Mark Zuckerbergs hart klopt voor de Silicon Valley-scene, ziet de Dynamic Media Group zichzelf als een alternatief daarvoor – of in ieder geval als een radicale subcultuur. Zuckerbergs visie stimuleert het kapitalisme door middel van digitale betalingsprocessen en cryptocurrencies, terwijl de benadering van Dynamicland duidelijk anti-kapitalistisch is. 

Een tegenontwerp van de “radicale ingenieurs”

Net als Zuckerbergs utopie van de metaverse, is Dynamicland bedoeld om een ​​interactieve ruimte in de analoge wereld te creëren waarin nieuwe technologieën samen kunnen worden getest en ontwikkeld. De Dynamic Media Group ziet de computer van de toekomst niet als een product, maar als een ruimte, of liever als een “computer zonder doos”. Hiermee wil de groep het digitale medium losmaken van het scherm en presenteren als haptische objecten. Maar hoe kan zo’n programmering in de ruimte eruit zien? De monteurs gebruiken voornamelijk stukjes papier waarop met de hand een paar simpele regels code zijn geschreven en op de hoeken stippen zijn geplakt. De computercode geeft informatie over de functie van dit stuk. Een camera aan het plafond van de kamer registreert de positie van het object door de punten. Daarnaast kan een projector met licht bepaalde informatie op het object projecteren. Een computer regelt het hele proces. 

De beste manier om deze manier van werken te begrijpen, is door een video over zo’n project te bekijken. Ontwikkelaar en onderzoeker Josh Horowitz werkte voor Dynamicland en deelt een inzicht in het werk op Twitter. 

Cayley diagram of D₃ at @Dynamicland1 pic.twitter.com/baJHB3TdNp

— Josh Horowitz (@qualmist) July 18, 2019

Volgens de sociaal antropoloog en etnograaf Götz Bachmann creëert de Dynamic Media Group een “fundamenteel nieuw denkinstrument”. Hij gaat in zijn werk met de groep om en had het project al meerdere keren bezocht. In een SWR-podcast omschrijft Bachmann hen als ‘radicale ingenieurs’, omdat hun visie tegelijkertijd een culturele verandering in gang zet en kritiek levert op de status-quo van hoe we technologie gebruiken. Götz Bachmann vertelde netzpolitik.org:

In tegenstelling tot de manier waarop we tegenwoordig digitale media gebruiken, heeft Bret Victor een fundamenteel ander begrip van de relatie tussen lichaam en machine. Voor hem zijn privécomputers en smartphones met schermen een culturele ramp.

Dynamicland kritisch over kapitalisme – een alternatief?

Met Dynamicland moet eerder een nieuw digitaal medium worden gecreëerd waarin de ontwikkelaars dingen kunnen uitproberen, ideeën kunnen ontwikkelen en hun eigen oplossingen voor hun problemen kunnen vinden. De visionairs van Dynamicland staan ​​zelf in contact met het medium en zijn hun eigen programmeurs. De zogenaamde radicale ingenieurs zetten daarmee de idealen voort die ze in de begintijd van internet zagen: gedecentraliseerde, niet-commerciële structuren voor de uitwisseling van kennis voor iedereen. Ze willen hun producten niet commercieel op de markt brengen. Op hun website schrijven ze : 

Als non-profitorganisatie zijn we vrij en toegewijd om alles te doen wat nodig is om ervoor te zorgen dat dit alomtegenwoordige medium veilig is en alle mensen ondersteunt, in plaats van prioriteit te geven aan bedrijven of beschamende belangen.

Deze idealen zijn zeker eervol – maar het is de vraag in hoeverre ze zichzelf kunnen laten gelden als een assertief alternatief voor de kapitalistische metaverse. Volgens de visie van de werkgroep moet de infrastructuur van Dynamicland in 2060 overal zijn. Mark Zuckerberg mikt op het begin van de metaverse in het jaar 2030. Tot nu toe kunnen deze utopieën parallel aan elkaar bestaan, maar hun concepten zijn onverenigbaar. Zuckerberg en de Radical Engineers: elk werken met een heel andere kijk op de mens en dat vraagt ​​om een ​​eigen systeem. Terwijl Zuckerbergs visie gedijt in het kapitalisme, streeft de kapitalisme-kritische Dynamic Media Group naar een winstvrije economie in de online ruimte. Het is echter onwaarschijnlijk dat het kapitalisme de komende decennia zal worden afgeschaft. In dit systeem heeft Facebook een sterkere uitgangspositie omdat het meer kapitaal heeft, bestaande uit data, gebruikers en geld. Aanvullend daarophet netwerkeffect komt om de hoek kijken, dat beschrijft dat een netwerk des te nuttiger en dus succesvoller is naarmate het meer mensen verbindt. 

Tussen afhankelijkheid en autonomie

Terwijl Facebook opereert in een systeem dat voordelen en macht belooft voor het bedrijf, werkt het Dynamicland-team aan een fundamenteel alternatief voor hoe we het gemeenschapsleven met technologie begrijpen. Dynamicland vormt daarmee een scherp contrast met het huidige discours over de metavers. De eerste is gericht op gezamenlijke ontwikkeling die voor iedereen toegankelijk en deelbaar is. Deze laatste stelt technologieën en digitale producten ter beschikking van gebruikers waarvoor ze ofwel met geld ofwel met data moeten betalen. Kortom: Dynamicland belichaamt de claim op autonomie en gelijkheid voor iedereen, terwijl de metaverse de afhankelijkheid van consumenten van grote bedrijven versterkt. 

Götz Bachmann bekijkt de metaverse vanuit het perspectief van de Dynamic Media Group: 

Dynamicland is ontstaan ​​uit de wens om een ​​fundamenteel nieuw medium te creëren dat nieuwe manieren van samen zijn en mens zijn mogelijk maakt. Een elementair aspect van het zelfbeeld van Dynamic Media Group is dat de mensen zelf deel uitmaken van Dynamicland en het project mede vorm kunnen geven. Alleen zo kan de relatie tussen lichaam en computer veranderen en leiden tot een cultuurverandering. In de metaverse bestaat dit potentieel echter niet omdat de consument: in buiten het medium blijft. 

De sciencefictionschrijver Stephenson, die de term metaverse voor het eerst gebruikte, zag daarin een mogelijkheid om te ontsnappen aan het ‘vuile gat’ van de echte wereld en zich opnieuw te realiseren in de metaverse. Misschien is de metaverse precies dat: een kleurrijke en opwindende illusie, maar geen instrument om een ​​fundamentele culturele verandering te stimuleren die we dringend nodig hebben met het oog op de dringende mondiale uitdagingen.