Indignatie redactie 
Italië, Finland en Griekenland zijn onlangs verhuisd naar rechts. Spanje zou de volgende kunnen zijn. De verschuiving zal alles beïnvloeden, van klimaatbeleid tot migratie.
Eerst was het Italië die naar rechts ging.
Toen kwamen Finland en Griekenland. Spanje zou de volgende kunnen zijn die een rechtse regring krijgt.
Elders bemachtigen hard-rechtse partijen meer parlementszetels en regionale kantoren. De Alternative for Germany (AfD)-partij, die al onder toezicht stond wegens vermoedelijk extreemrechts extremisme, overtreft nu de sociaal-democraten van bondskanselier Olaf Scholz en behaalde zojuist een keerpunt in de districtsverkiezingen – een alarmerend moment voor een land dat zich bewust is van zijn nazi-verleden.
De trend begon natuurlijk niet precies met Italië en de extreemrechtse premier Giorgia Meloni. Maar het afgelopen jaar heeft een reeks opvallende resultaten opgeleverd voor conservatieven. En er zouden er nog meer op komst kunnen zijn, aangezien plaatsen als Spanje en Slowakije op het punt staan rechtsaf te slaan bij de komende verkiezingen.
Het is een ontwikkeling die Europa onvermijdelijk zal hervormen en alles zal beïnvloeden, van de manier waarop met klimaatverandering wordt omgegaan, tot ouderlijke rechten, tot wie welkom is op het continent.
En nu de EU volgend jaar een nieuw Europees Parlement gaat kiezen, kan de beweging naar rechts ook jarenlang leiden tot een meer conservatief Brussel – een periode waarin cruciale beslissingen zullen worden genomen over zaken als de uitbreiding van de EU naar het oosten, handel met China en het toezicht op de rechtsstaat in EU-landen.
“Er is de afgelopen tien jaar een convergentie geweest van centrumrechts en extreemrechts”, zegt Hans Kundnani, een Europese politieke analist bij het Chatham House, die de bredere boog terugvoerde naar de golf van vluchtelingen die de Syrische burgeroorlog ontvluchtten. oorlog voor Europa.
De verschuiving, voegde hij eraan toe, “kan ingrijpende gevolgen hebben voor de EU.”
Aan dezelfde tafel
Het veranderende politieke landschap van Europa was deze week te zien in Brussel toen de EU-leiders bijeenkwamen voor hun reguliere top.
Aan tafel zat een fris gezicht: Petteri Orpo, de nieuwe premier van Finland, die de conservatieve Nationale Coalitiepartij leidt.
De politieke reis van zijn land in het afgelopen jaar illustreert de wending naar rechts die zich in delen van Europa heeft voltrokken. Na vier jaar van een linkse coalitieregering met vijf partijen verlieten de kiezers de sociaaldemocraat Sanna Marin, wat leidde tot de oprichting van de meest rechtse regering in de Finse geschiedenis.
De Griekse premier Kyriakos Mitsotakis arriveerde ook met een verkiezingsoverwinning hoog in het vaandel. De 55-jarige centrumrechtse leider ging zondag naar huis bij de nationale verkiezingen en behaalde een veel grotere meerderheid dan de eerste keer.
De vraag wie er aan de EU-tafel zit, doet er toe — de Europese Raad, die de 27 leiders van het blok bijeenbrengt, moet uiteindelijk beslissen over de politieke prioriteiten en beleidsinitiatieven van de EU.
“Ik denk dat we het Meloni-effect al zien”, zei een hoge EU-diplomaat die privé sprak om vrijuit te praten over de interne werking van de Europese Raad. “Wat migratie en klimaat betreft, is er ongetwijfeld een beweging naar rechts geweest.”
De eerste tekenen dat Meloni werd omarmd, niet geïsoleerd, doken afgelopen herfst op tijdens haar eerste EU-top.
Terwijl leiders de netelige kwestie van migratie aanpakten, ontdekte de Italiaanse leider dat ze een open deur duwde en stilzwijgende steun in de zaal vond voor haar wens om het EU-beleid meer te laten focussen op het afschrikken van migranten om zelfs maar naar Europa te komen, volgens drie diplomaten die op de hoogte waren de discussie die dag.
Een paar maanden later vergezelden de centristische Nederlandse premier Mark Rutte en de centrumrechtse chef van de Europese Commissie Ursula von der Leyen, de topman van de EU, Meloni op een reis naar Tunesië om te proberen de migratiestromen uit het Noord-Afrikaanse land te beteugelen – een show van partijoverschrijdende eenheid.
De reis kwam slechts enkele uren nadat de EU-landen een Italië-vriendelijke overeenkomst hadden gesloten over hoe migranten moeten worden verwerkt en herplaatst , waardoor de regering van Meloni meer speelruimte zou krijgen om afgewezen asielzoekers terug te sturen.
En in het parlement
De afdwaling naar rechts zou binnenkort naar het Europees Parlement kunnen springen, met gevolgen voor de manier waarop Brussel wordt bestuurd.
Over minder dan een jaar gaan de kiezers naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen, en conservatieven voorspellen forse winsten. Om te beginnen zou dat de centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP) aanmoedigen – nu al de grootste politieke familie van het Parlement.
“De grootste winst is wellicht voor de meer traditionele, centrumrechtse partijen”, zei Karel Lannoo, hoofd van het Centrum voor Europese Beleidsstudies, wijzend op de dominante rol die wordt gespeeld door centrumrechtse aanhangers zoals de Duitse christen-democraten, die de grootste nationale vertegenwoordiging in het EU-parlement en zullen die positie waarschijnlijk behouden.
Maar een sterk conservatief optreden kan ook de ultrarechtse groep Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) – met daarin Meloni en de Poolse nationalistische Partij voor Recht en Rechtvaardigheid – tot koningsmakers maken, met centristische en centrumrechtse wetgevers die hun stemmen proberen te pushen om hun agenda door te drukken.
Dat zou een groeiend kenmerk van de nationale politiek weerspiegelen – de bereidheid van traditionele conservatieve partijen om zich aan te sluiten bij extreemrechts. Van Zweden, waar een conservatieve leider steun krijgt van de extreemrechtse Zweedse Democraten, tot Finland, waar de rechts-populistische Finnenpartij aan de macht is, krijgen extremere partijen de kans om te helpen regeren, zij het in verwaterde vorm.
Er zijn tekenen dat er een soortgelijke politieke berekening gaande is in het Europees Parlement, waarbij de EVP al op zoek is naar samenwerkingen met extreemrechts . De voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, was de nieuwste EVP-leider die hulde bracht aan Meloni, toen ze haar vorige week bezocht in Palazzo Chigi in Rome, na soortgelijke steunbetuigingen door Manfred Weber, die aan het roer staat van de EVP.
En de groepen kwamen onlangs samen om een natuurherstelwet te bestrijden – een belangrijk onderdeel van het plan van de EU om tegen 2050 klimaatneutraal te worden. Voorlopig heeft de EVP – met steun van de ECR – het wetsvoorstel met succes getorpedeerd, daarbij verwijzend naar de zorgen van boeren en het bestraffen de Europese Commissie omdat ze te ver, te snel gaat op de groene agenda.
De opstand is een veelzeggend teken van de politieke ravage die het Parlement na de verkiezingen van 2024 zou kunnen aanrichten in een meer linkse Commissie.
Meer volgt
Met nog een jaar te gaan tot de EU-burgers naar de stembus gaan, zullen de komende maanden worden gekenmerkt door sleutelmomenten die inzicht zullen geven in welke kant de politieke wind waait.
Als eerste is Spanje aan de beurt, met kiezers die volgende maand naar de stembus gaan.
De belangrijkste centrumrechtse partij van het land, de Volkspartij (PP), heeft er alle vertrouwen in dat ze de macht zal heroveren nadat ze vorige maand de socialistische partij van premier Pedro Sanchez heeft verslagen bij lokale verkiezingen.
Terwijl de campagne oplaait, waarschuwt Sanchez voor een mogelijke band tussen de PP en de extreemrechtse Vox-partij, in de hoop dat de associatie van de PP met Vox linkse kiezers uit de middenklasse zal afschrikken. Maar een terugkeer naar de macht door de PP – zoals waarschijnlijk lijkt – zou de rechtse neiging van Europa versterken.
Elders leidt Polen’s Recht en Rechtvaardigheid – een centrum van rechtse macht in de EU – in de peilingen voorafgaand aan de herfstverkiezingen, terwijl Slowakije zich schrap zet voor de comeback van de populistische leider Robert Fico bij vervroegde verkiezingen die gepland staan voor september.
Niet alle landen volgen de trend – centristische regeringen in Ierland en Litouwen worden bijvoorbeeld geconfronteerd met electorale uitdagingen van links. En Duitsland, het meest bevolkte land van de EU, wordt nog steeds geleid door een sociaal-democraat. Maar zelfs daar is de greep van Olaf Scholz op de macht wankel en stijgen de rivaliserende christen-democraten en extreemrechtse AfD in de peilingen.
Dat gezegd hebbende, een briesje naar links is voorlopig niet te vergelijken met de straalstroom die de andere kant op gaat.
