Indignatie redactie 
Nog meer werkende armen in het rijke Europa
In december 2021 ondertekende het door de staat gerunde Duitse federale arbeidsbureau een overeenkomst met de Indiase deelstaat Kerala: geschoolde werknemers moeten van daar naar Duitsland komen om in ziekenhuizen en verpleeghuizen te werken. Soortgelijke overeenkomsten bestaan al met andere verarmde westerse staten, zoals Vietnam, Tunesië en de Filippijnen. Op deze manier wil het bureau de komende drie jaar 150.000 extra verplegend personeel uit deze derdewereldlanden naar Duitsland importeren. Het project is ook van toepassing op ambachtslieden, obers, koks, vrachtwagen- en taxichauffeurs.
Duitsland: Eigenlijk genoeg zorgverleners
Eigenlijk zijn er genoeg hulpverleners in Duitsland. Maar ze worden slecht betaald. En ze moeten veel overuren maken. Velen worden vaak ziek, velen stoppen vanwege de overbelasting, velen gaan parttime. Ondanks vele stakingen, zelfs tijdens de pandemie, werden hun lonen niet verhoogd; er zijn geen extra staffuncties gecreëerd. Als gevolg hiervan willen veel werklozen niet terug naar de verpleging.
Tot nu toe zijn er nieuwe verpleegkundigen binnengehaald uit verarmde lidstaten van de Europese Unie (EU) in Oost-Europa, zoals Polen, Roemenië, Kroatië en Kosovo. Maar dat is niet meer genoeg. Dat is de reden waarom zowel staats- als privéziekenhuizen en verpleeggroepen wereldwijd op zoek zijn naar nog goedkopere en nog meer bereidwillige werknemers, buiten de EU: in arme derde landen, vooral in Azië, dan ook in Noord-Afrika en Zuid-Amerika.
Daarnaast betalen individuele ziekenhuizen hiervoor “welkomstbonussen” tot 5.000 euro. De grootste staat van Duitsland, Noordrijn-Westfalen, betaalt vanaf mei 2022 zo’n bonus van 3.000 euro. De EU heeft 7,5 miljoen euro beschikbaar gesteld zodat Noordrijn-Westfalen zo’n 2500 zorgverleners kan aanwerven. Er zullen soortgelijke programma’s zijn voor andere Duitse staten. Voorwaarde: deze mensen moeten al een opleiding hebben gevolgd in hun thuisland.
Het rijke Duitsland buit zijn eigen werknemers uit – en het arme India
Deze ontwikkeling is al jaren aan de gang. Maar het is verergerd door het pandemiebeleid. In het allereerste jaar van de pandemie van 2020 heeft het Duitse parlement wetgeving aangenomen om de immigratie van geschoolde arbeiders te bevorderen. Daarbij werden de normen voor beroepskwalificaties verlaagd; ze moeten ook in arme derde landen worden verstrekt.
Kerala (India), Vietnam, de Filippijnen, Tunesië, Egypte, Colombia, Mexico enzovoort worden ermee gelokt: deze mensen in het rijke Europa zullen veel geld overmaken naar hun families thuis! Maar de gevolgen: Duitsers, waaronder veel ouderen, blijven werkloos. De Duitse staat bespaart de kosten voor kwalificatie en krijgt nog goedkopere werknemers. En de arme zendende landen missen de geschoolde arbeiders voor hun eigen ontwikkeling.
Nu ook de EU: Werving in derde landen
2021 heeft de Europese Commissie in Brussel ook zo’n aanvullend project opgezet: Promoting the European Way of Life , heet het eufemistisch.
Het project staat onder controle van de vice-president van de Commissie, de Griekse Margaritis Schinas: de extreem ‘conservatieve’ politicus die studeerde aan de bedrijfsvriendelijke London School of Economics. Hij coördineert de werving van geschoolde arbeidskrachten uit derde landen in heel Europa. Ook hier ligt de focus op zorgmedewerkers, maar ook migrerende werknemers worden ingezet voor het ambacht, het toerisme en de digitale economie.
Schinas gebruikt hiervoor modernistische ‘waarden’: Europa wordt verondersteld open te staan voor migratie, gelijkheid en diversiteit. Maar het is juist de georganiseerde tweederangsstatus van migrerende werknemers uit arme derde landen die in het bijzonder flagrant in strijd is met de gelijkheid van mensenrechten en de rechten schendt die zijn aangenomen door de VN en de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), zoals het recht op vakbonden en op collectieve onderhandelingsovereenkomsten.
Maar schendingen van de mensenrechten, arbeidsrechten en sociale rechten zijn al tientallen jaren een normale praktijk voor het door de VS geleide Westen en voor de EU.
Openstaan voor migratie? Migranten worden aan de EU-grenzen met geweld weggestuurd door de politie en opgesloten in kampen buiten de EU!
Europese Unie: nulurencontracten
Duitsland is de leidende staat van arbeidsonrecht in Europa: hier werken naar verhouding de meest laagbetaalde werknemers, waaronder mini-jobbers, deeltijdwerkers, tijdelijke werknemers: in de bouw, in de vleesindustrie, in de agribusiness, in de huishoudelijke verzorging van particuliere huishoudens , in de prostitutie. Onder hen zijn ook steeds meer vrouwen – tussen legale en illegale status. Maar, gecoördineerd door de EU, gaan de regeringen van de andere rijke staten van Europa op dezelfde manier te werk, namelijk Engeland, Frankrijk, Luxemburg, België, Nederland, de Scandinavische staten, Oostenrijk, Spanje en zelfs het ‘neutrale’ Zwitserland.
Op 17 november 2017 riep de EU de Europese pijler van sociale rechten (EPSR) uit. De 20 nieuwe rechten in de EPSR passen in de traditie van tientallen EU-arbeidsrichtlijnen. Ze vertegenwoordigen de historisch laagste standaard: ze ondermijnen niet alleen de arbeidsrechten van de VN en de IAO, maar ze ondermijnen ook veel eerdere EU-normen die al erg laag waren.
Collectieve arbeid, collectieve onderhandelingen en vakbondsrechten, medezeggenschap en het recht om werknemersvertegenwoordiging te kiezen – ze ontbreken allemaal volledig in de Europese pijler, evenals het recht op een fatsoenlijk pensioen, op gratis onderwijs en op huisvesting.
Zo zijn nul- urencontracten toegestaan in de EPSR: Werken op afroep; deze arbeidsovereenkomsten zijn zonder verplicht aantal werkuren: ze kunnen vanaf nul beginnen en wekelijks veranderen. Werknemers zijn overgeleverd aan de genade van de werkgevers. Zulke losse, mini- en parttime jobbers, nulurencontractarbeiders en gigwerkers hebben echter het “recht” om een tweede en derde baan erbij te nemen! Dat betekent dag en nacht drukte, met wisselende lage lonen! (Zie Werner Rügemer: Imperium EU – Labour Injustice, Crisis, New Resistances. 320 pagina’s, tredition 2021, ook als e-Book)
EU-staat Litouwen: lage lonen met derde staten
Amazon heeft het in de pandemie laten zien: voor de vele bezorgdiensten werden tienduizenden nieuwe medewerkers gehaald, bijna migranten. Ze zijn niet in dienst van Amazon, maar van onderaannemers. Deze zijn bijvoorbeeld gevestigd in Polen, of meer recentelijk in de kleine Baltische staat Litouwen. Het is de meest intensief gedigitaliseerde EU-staat. Het is niet alleen lid van de NAVO, maar de NAVO heeft hier een extra basis.
Litouwen wordt daarom beschouwd als een rolmodel in de EU. Maar de nationale economie is onder het EU-regime verarmd: van de 3,7 miljoen inwoners zijn er ongeveer 700.000 permanent geëmigreerd. Het zelfmoordcijfer is het hoogste in de EU. Litouwen heeft de laagste arbeidsnormen in de EU.
Daarom is het ook de thuisbasis van Europa’s grootste transportbedrijf. Niet alleen Litouwers werken hier al jaren als chauffeur, maar ook, meestal via Poolse agentschappen, voornamelijk Oekraïners, Oezbeken, Tadzjieken, Wit-Russen en Russen. Overwerk wordt niet uitbetaald, pauzes worden niet in acht genomen. Chauffeurs begrijpen hun arbeidscontracten, die ze hebben ondertekend, meestal niet. Chauffeurs slapen in hun vrachtwagens en bestelwagens en worden met behulp van kunstmatige intelligentie gevolgd en geleid op hun reizen door Europa: de Europese Commissie subsidieert de ontwikkeling van de software die daarvoor nodig is.
Declassificatie van de middenklasse ook
Ook de academische middenklasse wordt gedeclasseerd. Sinds 2009 is in de EU de Blue Card van kracht, naar het voorbeeld van de VS ( Green Card ): deze is bedoeld om wetenschappelijk geschoolde mensen te werven, voor een veelal tijdelijk werkverblijf.
In 2021 heeft de EU de Blue Card hervormd, de normen zijn verlaagd: 1. nu hoeft er geen formele universitaire opleiding te worden bewezen, het is voldoende om “relevante werkervaring” te hebben. 2. in plaats van een jobaanbieding van een bedrijf van 12 maanden zoals voorheen, is nu een jobaanbieding van 6 maanden voldoende. 3. het minimumloon kan 50 procent lager zijn dan voorheen.
Oekraïne: vernietiging van vakbonden
De EU wil al jaren Oekraïne als lidstaat toelaten. Honderdduizenden banen zijn verloren gegaan door boycots tegen Rusland. De Oekraïense regering onder president Zelensky treedt bijzonder agressief op om nog lagere vakbonds- en arbeidsnormen op te leggen – zelfs veel lager dan al in de EU – maar dit hindert de VS en de EU en hun “mensenrechten”-propaganda niet.
Het door de VS en de EU gevoerde economische beleid ten gunste van de rijke Olhave heeft Oekraïne extreem verarmd. Lang voor de huidige oorlog emigreerden ongeveer drie miljoen burgers naar Rusland vanwege werkloosheid, maar ook vanwege discriminatie op grond van ras en taal.
Het minimumloon is 1,21 euro per uur, vanaf 2022 – in 2017 was dat nog maar 65 Cent. Daarom werken al jaren enkele miljoenen Oekraïners als migrerende werknemers in de omringende EU-staten Polen, Slowakije, Hongarije en Roemenië, waar de minimumlonen drie tot vier keer zo hoog zijn. En nu, door de oorlog, bereiken Oekraïense vrouwen het beloofde land Duitsland zonder asiel aan te vragen: daar wilden ze altijd al heen, hier is het minimumloon zeven keer hoger (9,82 euro) dan in hun thuisland – en misschien zijn ze al met de helft tevreden.
En de EU en de pophets van “westerse waarden” kijken onbewogen toe terwijl de Oekraïense regering onder president Zelensky collectieve overeenkomsten in principe helemaal afschaft met de arbeidswet van 2019: arbeidsovereenkomsten kunnen individueel worden onderhandeld. Ondernemers hoeven ontslag niet te rechtvaardigen. En daarom wil de regering de bezittingen en huizen van vakbonden onteigenen – vakbonden worden beschreven als “overblijfselen van het Russische communisme” en zijn onder de nieuwe super-neoliberale praktijk sowieso niet meer nodig.
Het Internationaal Vakverbond (ITUC) en het Europees Vakverbond (EVV) hebben hiertegen geprotesteerd – maar de Europese Commissie zwijgt en wil Oekraïne tot de EU toelaten.
Overigens is Oekraïne ook ’s werelds toonaangevende locatie voor betaald draagmoederschap geworden. Vanwege armoede verkopen veel jonge vrouwen hun lichaam om baby’s te dragen voor rijke buitenlanders. Enkele tientallen agentschappen en ziekenhuizen hebben dit tot een industrie op zich gemaakt. De groene en christelijke feministen uit het Westen trekken zich daar niets van aan!
Boycot tegen Rusland: EU-vakbonden verzwakken zichzelf
De grote vakbonden steunen de boycots van de VS en de EU tegen Rusland. Dit is het geval sinds de Maidan-coup in 2014. En het is nog meer het geval sinds de oorlog van 2022. Daarom worden de elementaire schendingen van vakbonds- en arbeidsrechten in Oekraïne helemaal niet aangepakt.
Daarom verzwakken de grote vakbonden in de EU zichzelf en hun leden, inclusief de arbeidskrachten in de rijke EU-landen zelf. Zeker nu zou hier een felle strijd om loonsverhogingen nodig zijn, gezien de terughoudendheid tijdens het pandemiebeleid, en zeker nu nog gezien de enorme prijsstijgingen voor voedsel, verwarming, benzine, huren. Overheden in bijvoorbeeld Duitsland, Frankrijk, Engeland, Italië delen een paar euro’s uit als compensatie, maar dat compenseert het koopkrachtverlies niet. Als in de toekomst de goedkope energievoorziening uit Rusland wordt vervangen door duur frackinggas uit de VS en Qatar en door dure kolen uit Australië, dan zullen niet alleen de particuliere huishoudens er nog meer onder lijden dan nu al het geval is. Ook zullen er banen worden geschrapt, en dat begint nu al.
Het is waar dat de grote vakbonden in Duitsland op 1 mei hebben geprotesteerd tegen de nieuwe wapensubsidies voor Oekraïne en de extra bewapening van het Duitse leger – bijvoorbeeld het speciale fonds van 100 miljard voor de Bundeswehr.
Maar strijdmacht op het hoogtepunt van deze tijd kan alleen worden gewonnen als de medeplichtigheid met de regering, met de EU en met de VS eindelijk wordt beëindigd!
Maar: stakingen bij Amazon
In 2019 kwamen 23 vakbonden uit 19 landen, voornamelijk uit Europa maar ook uit de VS, samen voor een eerste bijeenkomst in Brussel, georganiseerd door de jonge en internationaal georiënteerde vakbond UNI Global Union, opgericht in 2000 met hoofdkantoor in Zwitserland. Het onderwerp was de uitbuitingspraktijken bij Amazon: alle bewegingen op de werkplek en tijdens pauzes worden vastgelegd door camera, microfoon en scanner. Met behulp van kunstmatige intelligentie worden de precaire werkers gemonitord, gecontroleerd en aangestuurd. Het ziekteverzuim is hoog, vandaar de fluctuatie.
Sinds 2019 coördineren de activisten internationale stakingen, bijvoorbeeld op Black Fridays en gecoördineerde Prime Days wordt er lokaal gevochten voor collectieve arbeidsovereenkomsten. Dit ging door tijdens de pandemie en gaat nu door tijdens de oorlog in Oekraïne. In Duitsland heeft vakbond Verdi de coördinatie van de activiteiten overgenomen.
Maar: Stakingen bij Gorilla’s
De belangrijkste aandeelhouders van Amazon zijn de grote kapitaalorganisatoren BlackRock, Vanguard, State Street & Co, die net zo goed zullen aandringen op lage lonen bij Apple, Microsoft, Google en Facebook namens hun superrijke investeerders – de uitbestede dienstverlenende bedrijven bevinden zich in India, Vietnam, China en de Filippijnen.
Het is hetzelfde, alleen met verschillende, onbekende investeerders, bijvoorbeeld bij Gorillas: deze voedselbezorgservice werd tijdens de pandemie van 2020 in Duitsland opgericht. Maar het breidt zich uit in heel Europa en daarbuiten. Het wordt gefinancierd door agressieve hedgefondsen zoals Coatue uit New York en DST uit Korea. Gorillas zoekt specifiek migrerende werknemers uit verre landen. De belofte: “10 minuten na bestelling via app is de bezorging bij jou thuis!” Dat is laagbetaald hectisch werk in de stadsjungle.
Gorillabazen zoals die van Amazon haten ook vakbonden en ondernemingsraden. Maar er gebeurde iets dat de bazen niet hadden verwacht: in oktober 2021 namen enkele honderden fietskoeriers in Berlijn deel aan “wilde” stakingen: ze waren tegen het lage uurloon van 10,50 euro, vertraagde en onjuiste loonstroken en ongevalsgevoelig fietsen. 250 stakers werden ontslagen, een tiental van hen stapte naar de arbeidsrechtbank. Er ontstond een soort vakbond: Gorillas Workers Collective . De bazen stapten daartegen naar de rechter. De koffers hangen nog. Maar in december 2021 werd het minimumloon verhoogd naar 12 euro. De strijd gaat door!
