Israël overspoelt YouTube en andere sociale media met advertentievideo’s over oorlog
Indignatie redactie
4 min. lezen
Wie filmpjes op YouTube bekijkt, heeft het waarschijnlijk al gemerkt. Vaak krijg je voor je filmpje start een advertentie te zien over de oorlog tussen Israël en Hamas. Israël heeft al tientallen advertenties in ons land, maar ook in de rest van Europa, geplaatst om onze opinie rond het conflict te beïnvloeden.
“We weten dat je kind dit niet kan lezen”, krijgen we plots te zien in een Engelstalige advertentie die een andere YouTube-video voorafgaat. Op de achtergrond horen we een wiegeliedje. “We hebben een belangrijke boodschap voor jullie als ouders. Veertig kinderen werden vermoord door de Hamasterroristen (ISIS). Net zoals jij alles zou doen voor jouw kind, zullen wij alles doen om de onze te beschermen. Omhels nu maar je baby en sta achter ons.”
Hoeveel ouders in België deze advertentie op YouTube onverwacht te zien kregen, is voorlopig niet geweten. Op het officiële YouTube-kanaal van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken, waar de beelden werden geüpload, had de video op 27 oktober meer dan een miljoen weergaven. En het is niet de enige advertentievideo die de ronde doet.
Sinds de aanval van Hamas is Israël een grootscheepse sociale mediacampagne gestart om steun te krijgen voor de eigen militaire acties. Daarbij heeft het inmiddels betaald voor tientallen advertenties met allerlei boodschappen over onder andere de gijzelaars die Hamas gevangennam of de kinderen die stierven. Soms worden ook erg emotionele beelden gebruikt. De advertentie die mensen te zien krijgen, heeft doorgaans niets te maken met de zoekopdracht: je kan de video op eender welk moment te zien krijgen.
30 videoadvertenties
In ons land reageerden de voorbije weken heel wat mensen op sociale media op advertenties die ze te zien kregen. Volgens het “Centrum voor advertentietransparantie” van Google – het moederbedrijf van YouTube – verschenen de eerste Israëlische advertenties in België op 8 oktober, een dag na de aanval.
Tot op vandaag – 27 oktober 2023 – zien we dat in België zeker 30 videoadvertenties werden getoond. Het gaat vaak om gelijkaardige inhoud, maar soms werden de video’s op andere dagen gepubliceerd of werd een ander doelpubliek geselecteerd. Het aantal keren dat de video’s bekeken werd, maakte Google nog niet bekend.
Het fenomeen doet zich niet enkel in ons land voor. Volgens de Amerikaanse nieuwswebsite Politico, dat zowel de advertenties op X (het voormalige Twitter, red.) als op YouTube analyseerde, werd de campagne hoofdzakelijk gericht op Europese landen. “Bijna 50 videoadvertenties in het Engels waren gericht op EU-landen, terwijl kijkers in de VS en het VK respectievelijk 10 en 13 advertenties voorgeschoteld kregen. Een van de video’s was meer dan 3 miljoen keer bekeken”, klonk het op 17 oktober.
Mag dit zomaar?
Israëls pogingen om ook online de informatieoorlog te winnen, maakt deel uit van een groeiende trend. Steeds meer regeringen overal ter wereld proberen zelf hun imago via online campagnes vorm te geven, onder andere via betaalde reclame.
Maar hoe ver kunnen of mogen ze daarin gaan? En hoe reageren socialemediabedrijven? Volgens Politico verwijderde Google ongeveer 30 advertenties met gewelddadige beelden nadat het medium hen om commentaar had gevraagd. Het antwoord van Google zou geweest zijn dat “het geen advertenties toestond met gewelddadig taalgebruik, gruwelijke of weerzinwekkende beelden, of grafische beelden of verslagen van fysiek trauma”.
Op de video met de titel “We weten dat je kind dit niet kan lezen” reageerde een woordvoerder van Google bij de Franse factcheckers van CheckNews dat de advertentie “voldoet aan onze reclameregels”. Maar vanwege de politieke aard en verwijzingen naar de dood “kan het niet worden getoond aan kinderen of op inhoud die is ontworpen voor kinderen, of verschijnen op YouTube Kids”, klonk het.
Aan de Franse krant La Libération vertelde een Google-woordvoerder dat Google ook specifieke advertentieregels gemaakt heeft voor “gevoelige evenementen”, maar zonder te specificeren of het conflict tussen Israël en Hamas als gevoelig evenement wordt beschouwd. “Wanneer gebeurtenissen gevoelig zijn verklaard, zijn advertenties die deze tragedies uitbuiten of er munt uit slaan niet toegestaan, (…) tenzij ze cruciale context bevatten, zoals een gezaghebbend nieuwsbericht”, klonk het in de reactie.
Onze redactie vroeg zelf ook om toelichting bij de woordvoerder van Google. Het bedrijf liet weten er een “strikt advertentiebeleid” op na te houden. Het verwees daarbij naar enkele richtlijnen, zoals het verbod op advertenties die aanzetten tot haat of gewelddadig taalgebruik bevatten. Ook verwijst Google naar de introductie van het label “gevoelig evenement”, opnieuw zonder te duiden of de oorlog tussen Isräel en Hamas zo wordt beschouwd. Tot slot laat het bedrijf weten veel te investeren in de handhaving: in 2022 verwijderde het naar eigen zeggen 5,2 miljard advertenties.
Nieuwswebsite Politico vroeg ook X om commentaar, maar ontving die niet. Het bedrijf wordt momenteel onderzocht door de Europese Commissie. Op grond van de Digital Services Act wordt nagegaan of X de regels rond de bestrijding van desinformatie naleeft.
