Kolonisatie is dus voor president Macron een fout gekoppeld aan een fout. Dat wisten we al. Na zijn beruchte Algerijnse uitje over de “misdaden tegen de menselijkheid” die naar verluidt door Frankrijk buiten de Middellandse Zee zijn begaan, zag hij er naar uit om op 21 december een laag in Abidjan te leveren.
Kolonisatie is globalisering
Een morele beoordeling van een onvermijdelijke historische beweging, en waar het onmogelijk is om naar terug te keren, is dom. De wereld werd gekoloniseerd door Europeanen, simpelweg omdat het niet zo kon zijn. De energie van het ‘witte ras’ in zijn verlangen naar ontdekking en uitbreiding veranderde de wereld voor altijd en altijd, zoals die van de Mongoolse Gouden Horde Rusland had veranderd. Er is in feite slechts één echte globalisering in de geschiedenis geweest: kolonisatie. Soms is het waar, wreed en roofzuchtig. Maar ook een drager van vooruitgang en gezondheid voor de onderdanige bevolking, terwijl het tegelijkertijd de slavernij, kannibalisme en wreedheid verminderde. Zijn geschiedenis, vooral voor Frankrijk, heeft mannen met uitzonderlijke moed, maar ook met een grote mensheid onthuld,
Generaties kleine Fransen werden grootgebracht in de glorie van het rijk, ze reisden voor de kaarten van immense en verre gebieden verenigd in een beschaafde en zelfs multiraciale droom. Verplichte bekering maakt deel uit van het verlies van ons nationale geweten dat de basis is van onze achteruitgang.
We zullen recht doen aan de man die afstand doet van zijn speciale pensioenregeling om te hebben benadrukt dat het een fout van de Republiek was: “Vandaag wordt Frankrijk te vaak gezien met een blik van hegemonie waar het klatergoud van een kolonialisme dat was en wat een diepe fout was, een fout van de Republiek … “
De paradox van de ex-gekoloniseerde
Macron gelooft opnieuw (vaarwel aan Villiers!) Dat alles begint met de Republiek. Het is zijn recht, maar het is een onbetwistbare domheid. We zullen ons daarom herinneren dat het meer de fout is van een politiek systeem dat zijn waarden verraadt dan van een land dat zijn geschiedenis veronderstelt. De “fout” van de Republiek is vaak een pagina van glorie voor Frankrijk. Trouwens, het was de Universele Republiek die kolonisatie in een ideologische nivellering veranderde; Frankrijk heeft niet zoveel gevraagd.
Wat vindt de president van ons eerste rijk, van Canada tot India via de Antillen en vervolgens Senegal en Algerije? Frankrijk was, achter zijn erfelijke vijand, Engeland, dat de zeeën regeerde, de tweede koloniale macht in de wereld. Hij heeft de Francophonie en een gigantisch en veelbelovend maritiem rijk rond vergeten archipels. Er is een generatie Franse mensen die, door de lafheid van onze leiders, in een rijk zijn geboren en zich voorbereiden om in een zeshoek te sterven. Een zeshoek die een oude trots leeft als een schande.
Het is waar dat deze Republiek nauwelijks lijkt op het keizerlijke Frankrijk van Faidherbe en Gallieni. Als we de demografische en menselijke gevolgen van kolonisatie zien, kunnen we Macron net als de gedachte dat het een vergissing was – die voor ons fataal kan zijn. Als er een grote vervanging is, is het de bonte dochter van kolonisatie en het falen van de gekoloniseerde om beter thuis te leven zonder ons. Zijn land ontvluchten om zijn toevlucht te zoeken bij de onderdrukker waarvan we opscheppen dat we ervan zijn verlost, wat een paradox!
Deze fout was echter onvermijdelijk. Waarom heeft Columbus Amerika ontdekt? Omdat hij de technische middelen had en vooral de menselijke moed. Kolonisatie is het resultaat van materiële superioriteit, maar ook van een naïef gevoel van vooruitgang – een nieuwe “pax romana”. Kolonisatie is een verovering en elke verovering is brutaliteit zoals de Galliërs zouden hebben gezegd, echter met acceptatie van de termijn van de Gallo-Romeinse beschaving. Kolonisatie leed toen geaccepteerd in zijn onomkeerbare gevolgen. Hier, met de verwerving van de Franse taal, is het pad naar echte onafhankelijkheid voor de gekoloniseerde die nooit meer zal zijn wat ze ooit waren. Latijns-Amerika zal nooit teruggaan naar de dagen van de Azteken en Inca’s, wat de Indiërs ook zijn, en Marokko zal Lyautey en Casablanca nooit uitwissen.
Voor hen en voor ons is er uiteindelijk maar één ding erger dan kolonisatie en dat is dekolonisatie. Omdat de eerste misschien een fout was, hoe onvermijdelijk ook ingeschreven in de vooruitgang van de wereld, maar de tweede heeft de vermijdbare fouten vermenigvuldigd. De ‘gezegende tijd van de koloniën’ is misschien een fantasie, maar de vervloekte tijd van dekolonisatie is voor sommige landen een onbetwistbare realiteit.
Pierre Boisguilbert
24/12/2019