Sywert van Lienden en compagnons vervolgd voor oplichting en verduistering

Van Lienden, Van Gestel en Damme sloten aan het begin van de coronapandemie in het voorjaar van 2020, toen de paniek rond de coronapandemie zich op een hoogtepunt bevond, een slinkse overeenkomst met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) voor de levering van 40 miljoen mondkapjes uit China. Van Lienden pretendeerde bij herhaling zonder winstoogmerk te werken (“om niet”). Achteraf bleek het drietal in het geniep een constructie te hebben opgetuigd waardoor de overheid zakendeed met commerciële bedrijf Relief Goods Alliance (RGA) in plaats van de stichting Stichting Hulptroepen Alliantie (SHA). Zelfs de medewerkers van de stichting wisten niet van het bedrog.

Na jarenlang onderzoek heeft het Openbaar Ministerie besloten om mondkapjeshandelaren Sywert van Lienden, Bernd Damme en Camiel van Gestel te vervolgen voor oplichting, verduistering, valsheid in geschrifte en witwassen. Volgende maand zal de eerste zitting zijn in het strafproces.

De drie mannen die zich tijdens de coronapandemie voordeden als weldoeners die zonder winstoogmerk beschermingsmiddelen leverden voor ‘de helden in de zorg’ kunnen voor de ten laste gelegde vergrijpen in het uiterste geval tot celstraf veroordeeld worden. Zelf houden ze al jaren vol onschuldig te zijn.

Mondkapjesdeal

Het Openbaar Ministerie heeft jarenlang onderzoek gedaan naar de zaak, die voor het eerst aan het licht kwam door een publicatie in de Volkskrant in 2021. Daaruit bleek dat Van Lienden en zijn compagnons voor een megaorder van de overheid van ruim 100 miljoen euro niet hun charitatieve stichting Hulptroepen Alliantie hadden ingezet, maar een geheime eigen bv. Daardoor vloeiden alle winsten, uiteindelijk zo’n 30 miljoen bruto, niet naar het goede doel, maar in de zakken van de drie mannen. Van Lienden incasseerde daarbij het meest.

Zakelijke partners als Coolblue en Randstad, die dachten bij te dragen aan een liefdadigheidsproject, hebben aangifte gedaan tegen de drie mannen. Dat geldt ook voor de stichting Hulptroepen Alliantie, die stelt misbruikt te zijn. De drie mannen zouden de charitatieve organisatie als dekmantel hebben gebruikt om de overheidsopdracht binnen te halen, om die vervolgens door te sluizen naar hun eigen bv: Relief Goods Alliance.

De stichting en de overheid hebben ook een civiele zaak aangespannen tegen Van Lienden en zijn compagnons, waarin ze het geld terugeisen. Ook het ministerie van VWS zegt misleid te zijn. Ambtenaren leefden in de veronderstelling dat de opdracht voor de inkoop van mondkapjes werd verstrekt aan een liefdadigheidsorganisatie.

Van Lienden wist tijdens de coronacrisis veel publiciteit te vergaren voor zijn initiatief. Minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge spoorde ambtenaren aan om contact op te nemen met de mediapersoonlijkheid en samen te werken bij de inkoop van beschermingsmiddelen. Ook De Jonge dacht dat het om een initiatief zonder winstoogmerk ging.

Van Lienden meldde de afgelopen tijd op X dat het Openbaar Ministerie tijdens het strafrechtelijk onderzoek in de fout is gegaan, omdat correspondentie van de verdachten met hun advocaten in de processtukken is aangetroffen. Die informatie zou onder het verschoningsrecht vallen. De rechter-commissaris kijkt nog naar die verwijten. Het Openbaar Ministerie zet de vervolging desondanks door.