De Nederlandse overheid dreigt Facebook te verlaten vanwege privacy

De Nederlandse overheid waarschuwt dat ze vóór de zomer kan stoppen met het gebruik van Facebook-pagina’s vanwege zorgen over gegevensbescherming over de manier waarop het platform zijn gebruikers target.

De Nederlandse staatssecretaris van Digitale Zaken Alexandra van Huffelen vertelde Indignatie dat ze in gesprek was met Meta om de manier waarop het Facebook Pages-product beheert te veranderen , op advies van de gegevensbeschermingsautoriteit van het land.

“Ik wil zo snel mogelijk, en uiterlijk vóór het zomerreces, duidelijkheid van Meta hoe zij onze zorgen zullen wegnemen”, zei Van Huffelen in een verklaring tegen Indignatie. “Anders zijn wij genoodzaakt onze activiteiten op Facebook-pagina’s stop te zetten.”

De autoriteit had de regering geadviseerd “het gebruik van Facebookpagina’s niet voort te zetten, nu er onduidelijkheden zijn over een aantal fundamentele vragen”, schrijft de autoriteit in een brief van 26 maart . Gegevensverwerking op Facebook-pagina’s zou “meer inzichtelijk” moeten zijn en de overheid zou hierover “meer transparantie” moeten hebben, aldus de autoriteit.

Nederlandse functionarissen begonnen twee jaar geleden voor het eerst vragen te stellen over het gebruik van Facebook-pagina’s door de overheid. Een eerdere beoordeling door de gegevensbeschermingsautoriteit bracht een reeks grote gegevensbeschermingsrisico’s voor de overheid aan het licht bij het gebruik van Facebook-pagina’s.

Van Huffelen heeft met Meta heen en weer gereisd om de zorgen weg te nemen, vertelde ze de wetgevers in een nieuwe brief, waarin ze zei dat de socialemediagigant had geprobeerd het ministerie te overtuigen van de ‘onjuistheid’ van de privacybeoordeling. De minister zei dat ze opnieuw in gesprek zou gaan met Meta om de zorgen weg te nemen.

“We zijn het fundamenteel oneens met de beoordeling die ten grondslag ligt aan dit advies, dat feitelijk onjuist is en een fundamenteel misverstand aantoont over hoe onze producten werken”, aldus Matthew Pollard, een woordvoerder van Meta, in een verklaring. “We beoordelen alle Meta-producten. om ervoor te zorgen dat ze voldoen aan de wetten in de regio’s waarin we onze diensten aanbieden, en zullen blijven samenwerken met de regering om ervoor te zorgen dat ze sociale media kunnen gebruiken om met mensen te communiceren.”

Demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Digitalisering schrijft dat in een brief aan de Tweede Kamer. Ze had de Autoriteit Persoonsgegevens een data protection impact assessment laten uitvoeren naar het gebruik van Facebook Pages bij de Nederlandse Rijksoverheid. De AP concludeert daarin dat overheidsorganisaties ‘Facebook maar beter niet kunnen gebruiken als onduidelijk is wat er met de persoonsgegevens van bezoekers van hun Facebookpagina gebeurt’.

In het onderzoek vond de Autoriteit Persoonsgegevens zeven ‘hoge privacyrisico’s’ bij het gebruik van Pages. Zo is Facebook onvoldoende transparant over welke gegevens het verzamelt en welke berichten het laat zien, en er is een ‘verlies van controle door de onrechtmatige verwerking’.

Bovendien gebruikt Facebook ‘volgcookies op een misleidende manier’ en verzamelt het platform gegevens van burgers die daar zelf geen toestemming voor hebben gegeven. “Ook worden gegevens over het gedrag van de paginabezoekers verzameld zonder dat voldoende inzage wordt gegeven in de logica van het gebruik van die gegevens om gepersonaliseerde berichten, aanbevolen andere content en advertenties te tonen. Tot slot zijn er zorgen over de doorgifte van persoonsgegevens aan derde landen en derde partijen”, schrijft Van Huffelen.

Naar aanleiding van dat onderzoek is de overheid in 2023 in gesprek gegaan met Meta. Het ministerie hoopte toen dat het afspraken kon maken met Meta om verschillende van die risico’s te mitigeren. Dat is niet ondenkbaar; in het verleden wist de overheid ook af te dwingen dat bijvoorbeeld Google ChromeOS voor heel Europa aanpaste toen bleek dat het niet voldeed aan de privacyeisen voor het onderwijs.

Dat wilde Meta niet. “Uit de gesprekken is gebleken dat Meta niet bereid is Facebook Pages en de verwerking van persoonsgegevens in dat kader zodanig aan te passen dat de persoonsgegevens die in verband met de BZK Pages worden verwerkt, enkel zullen worden verwerkt ten behoeve van BZK, dus als verwerker”, schrijft Van Huffelen. Ook wil Meta geen ‘gezamenlijke verwerkingsverantwoordelijkheid’ erkennen. Het bedrijf vindt dat de overheid zelf verwerkingsverantwoordelijke is.

Van Huffelen heeft de resultaten van dat gesprek weer met de Autoriteit Persoonsgegevens besproken. Volgens de privacytoezichthouder betekent dit dat de Nederlandse overheid in dat geval het beste kan stoppen met het gebruik van Facebook-pagina’s. “Overheidsorganisaties zouden zulke platforms niet moeten inzetten als communicatiekanaal als zij concluderen dat zij niet zeker weten wat er met de gegevens van mensen gebeurt. Het moet kraakhelder zijn wat er met je gegevens gebeurt. Dat is de norm”, zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen.

Demissionair staatssecretaris Van Huffelen gaat nu nog een keer met Meta in gesprek. Daarbij neemt ze de nieuwe zorgen van de AP mee. “Ik wil zo snel mogelijk, uiterlijk voor het zomerreces, duidelijkheid van Meta hoe ze tegemoetkomen aan onze zorgen. Anders zijn we genoodzaakt, in lijn met het advies van de AP, te stoppen met onze activiteiten op Facebook Pages”, schrijft ze.