Voorbereiden op wereldoorlog III?

Oorlog – De wereldwijde uitgaven voor “defensie” stijgen explosief. Een teken aan de wand voor een naderende wereldoorlog?

2,24 biljoen Amerikaanse dollars is een enorm bedrag. $ 2.240.000.000.000. Het is ook een misselijkmakende cijfer als je kijkt naar het doel waar aan het besteed wordt. De flikkerende plaag van oorlog, de belofte van bloedvergieten en een steeds groter aantal doden zijn onvermijdelijke suggesties van zo’n getal. De scènes zijn ook duidelijk: goedbetaalde pakken versuft door theorieën over de volgende oorlog; beleidswonders brabbelen over nep-oorlogsspelletjes. Er wordt enorm veel geld in deze business gestoken en de sceptici worden op afstand gehouden.

Veel van dit nieuws is afkomstig van de laatste bevindingen van het Stockholm International Peace Research Institute dat landen 2,2% van het wereldwijde bruto binnenlands product aan bewapening besteden. Van dat bedrag waren de Verenigde Staten, China en Rusland goed voor 56% van het totaal. De wereldwijde militaire uitgaven, merkt het SIPRI-rapport ook op, groeiden met 19% tussen 2013-2022 en stegen elk jaar sinds 2015.

Het bedrag is iets meer dan vorig jaar, toen SIPRI aankondigde dat de totale militaire uitgaven in 2021 in reële termen met 0,7% waren gestegen “tot 2113 miljard dollar”. De grootste bijdragers voor die gelegenheid waren de Verenigde Staten, China, India, het Verenigd Koninkrijk en Rusland. In totaal waren de vijf landen goed voor 62% van de uitgaven.

Dit luidt anders dan de meer optimistische inschatting van het Internationaal Monetair Instituut uit 2021: “De wereldwijde militaire uitgaven, geschat op basis van ongewogen landengemiddelden, zijn met bijna de helft afgenomen, van 3,6 procent van het bbp tijdens de Koude Oorlog (1970-90) tot 1,9 procent van het bbp in de jaren na de wereldwijde financiële crisis.”

Als het gaat om variaties op de cijfers op dit gebied, dan kunt u zich het best houden aan die van SIPRA.

2022 bleek een zegen te zijn voor militaristen over de hele wereld, hoewel er bepaalde regio’s waren die meer groei zagen dan andere. In Europa hadden de bestedingen niveaus bereikt die sinds de Koude Oorlog ongezien waren, tegen de 13% ten opzichte van de voorgaande twaalf maanden. De reden die vaak wordt gegeven: de invasie van Rusland in Oekraïne. In Oost-Azië is de rechtvaardiging de steeds vijandigere rivaliteit tussen de VS en China, hoewel degenen in de hoek van Washington altijd met de vinger wijzen naar de ambities van “het Gele Gevaar” in Peking.

Het beeld in Europa ziet er lelijk uit, waarbij in bepaalde strategische kringen de bezorgdheid geuit wordt dat er niet genoeg wordt gedaan om de afhankelijkheid van het Amerikaanse imperium te verbreken. De European Council on Foreign Relations (ECFR) heeft zelfs de stelling geponeerd dat Europa het slachtoffer is van de “vazalisering” van de VS, met name in het licht van de oorlog in Oekraïne. Visies op strategische autonomie zijn verder weg dan ooit.

Dergelijke sentimenten ontmoedigen de militaristen echter weinig: of Europa er nu voor kiest om zich bij Washington aan te sluiten of niet, de wapenhandelaren en -fabrikanten blijven een vrolijk spelletje spelen. Om dat punt te bewijzen, pleit de ECFR voor de inzet van “West-Europese troepen in grotere aantallen naar het oosten, waarbij wordt aangeboden om in sommige gevallen Amerikaanse troepen te vervangen”. Het enige verschil hier is de gedeelde last, het verschuiven van de toekomstige slachtoffers, in plaats van het uitgegeven bedrag.

In termen van individuele landen stegen de militaire uitgaven van Finland met 36% in 2022 tot $ 4,8 miljard, de grootste in de jaarlijkse stijging van het land sinds 1962. De Poolse militaire uitgaven stegen met 11% tot $ 16,6 miljard in de loop van 2022. De goedkeuring van de nieuwe defensiewet, bedoeld om het leger te reorganiseren en de defensie-uitgaven te verhogen, belooft de niveaus uiteindelijk op te drijven tot 4% van het bbp. Warschau heeft er geen geheim van gemaakt dat het het grootste leger van het continent wil hebben, een dwaze en duidelijk uitputtende exercitie.

De cijfers zijn ook aanzienlijk gezien het steeds meer proxy-karakter van de balans van de oorlog in Oekraïne. Oekraïne van zijn kant steeg van zijn positie van 36 op de ranglijst van bewapening-uitgevers naar plaats 11 in 2022, met een bedrag van $ 44 miljard. Maar SIPRI heeft een bescheiden bekentenis af te leggen: het is niet in staat om ons “een nauwkeurige schatting te geven van het totale bedrag aan financiële militaire hulp aan Oekraïne”. Dit komt grotendeels doordat de donorlanden grotendeels geen uitgesplitste gegevens hebben vrijgegeven. Er wordt een ruwe schatting van $ 30 miljard gegeven, inclusief “financiële bijdragen, opleidings- en operationele kosten, vervangingskosten van de voorraden militaire uitrusting die aan Oekraïne zijn geschonken en betalingen om extra militaire uitrusting voor de Oekraïense strijdkrachten aan te schaffen.”

Een deel hiervan moet worden meegerekend in de verhoogde budgetten van het Verenigd Koninkrijk (Europese topuitgever met 3,1%), met Duitsland en Frankrijk met respectievelijk 2,5% en 2,4%. Van de drie heeft hebben de Britten de meeste militaire hulp aan Oekraïne gegeven, en staat het op de tweede plaats na de Verenigde Staten, die een kleine $ 20 miljard hebben toegewezen.

Wat de VS zelf betreft: de regering-Biden heeft al het idee geopperd om het aantal troepen dat in Europa wordt ingezet met 20.000 manschappen te verhogen tot 100.000. De maatregel maakt deel uit van het European Deterrence Initiative (EDI), een poging om, volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie, “de Amerikaanse afschrikkingspositie te verbeteren, de paraatheid en het reactievermogen van de Amerikaanse strijdkrachten in Europa te vergroten, de collectieve verdediging en veiligheid van NAVO-bondgenoten, en de veiligheid en capaciteit van Amerikaanse bondgenoten en partners te versterken.”

Terwijl China, met een rekening van 292 miljard dollar, wordt gebruikt als excuus voor verhoogde militaire uitgaven door andere mogendheden, blijven de Verenigde Staten de onbetwiste belangrijkste uitgever, goed voor maar liefst 39% van het wereldwijde totaal van 877 miljard dollar. Nauwelijks een bedrag dat gedragen wordt door een vredestichter.